Tiếng Việt trong sáng 2: Nên cẩn thận với các bản dịch của BBC hiện nay !

Trong bản tin BBC Tiếng Việt loan tải việc ba người Anh du lịch VN tử nạn gần thác Đa-tăng-la, Lâm Đồng có đoạn viết:

Các báo Anh trong ngày thứ Sáu đã đồng loạt đưa tin về vụ việc.

Bài của Julian Robinson trên trang Daily Mail viết rằng vụ tử nạn xảy ra khi các du khách Anh "bị giết lúc trèo thác với người hướng dẫn du lịch không có giấy phép hành nghề tại Việt Nam". BBC 26/2/2016

______________

Tôi giật mình khi đọc mấy chữ . . . các du khách Anh "bị giết lúc trèo thác . . ."; Giật mình vì thấy  giống như đây là một vụ án mạng chứ không phải là một tai nạn. Chính việc dịch chữ KILL từ Anh ngữ sang Việt ngữ không chuẩn đã gây ra cảm giác như thế.

Động từ KILL trong Anh ngữ thường dịch ra Việt ngữ là GIẾT , BE KILLED: bị giết. Thế nhưng chữ "GIẾT" trong tiếng Việt có nghĩa hạn hẹp hơn chữ KILL. Nghĩa đen GIẾT là dùng vũ khí (súng, dao, cung tên, gậy gộc, độc dược... ) để chấm dứt sự sống của một người hay một con vật. Ngay cả khi không dùng vũ khi mà dùng tay chân.... cũng ít nói là giết mà là "đánh chết", "đá chết", "đập chết"...

Giết gà đâu cần dao mổ trâu. (Tục Ngữ)
Giết người vì cãi nhau tại quán mì. (Lao Động)
Vụ giết 6 người ở Bình Phước: 2 án tử hình. (Tin trên internet)

Còn từ  KILL (BE KILLED, passìve voice)  trong Anh ngữ có nghĩa rộng hơn.  Chết vì bị giết hay chết vì tai nạn đều là BE KILLED.

•    This poison kills rats.Thuốc này giết chuột
•    The disease has killed thousands of people. Hàng ngàn người chết vì trận dịch.
•    Three people were killed in the accident. Ba người bị chết vì/trong tai nạn này.
(MerriamWebster)

•    Izzy Squire, 19, Beth Anderson, 24, and Christian Sloan, 25, were killed after being dragged into a whirlpool and swept to their deaths. (The Telegraph)
(Izzy Squire, 19 tuổi, Beth Anderson, 24, và Christian Sloan, 25, bị thiệt mạng sau khi bị cuốn vào nước xoáy đến chết.)

BE KILLED, để được chính xác, trong nhiều trường hợp nên dịch là chết, bị chết, thiệt mạng hay tử nạn chứ không thể dịch là bị giết được !!

(ĐT)

  Izzy Squire,  Beth Anderson, and Christian Sloan