Mùa Nghỉ Ngơi, tranh A.C.La

Mùa Nghỉ Ngơi

(Off-season Leisure)

Oil on canvas - 20x24 in. (57x64 cm)

by A.C.La Nguyễn Thế Vĩnh 

**

Lảm nhảm về bức tranh

Người ta bảo mạng mình hợp với tuổi sửu. Vậy mà chả bao giờ cầm cọ vẽ trâu cả. Thế nên số nó mới long đong... Tuần rồi tìm hình ảnh con trâu để tham khảo và đối chiếu với kỷ niệm về trâu mong tìm được hứng vẽ người bạn cần cù của các gia đình nông dân.

Hồi xưa còn nhỏ có lần về làng, gặp con trâu đi ngược chiều, đường thì hẹp khó tránh. Con trâu mặt trông lại dữ dằn, mắt nó đỏ ngầu giống như ông Kh. say rượu. Ông Kh ở phố bên cạnh thuộc nhóm người kết bạn với ma men; chiều nào cũng thấy ông ngất ngưởng từ dưới phố đi về, mặt xám ngoét, mắt lừ lừ, đo đỏ. Có lần ngước mắt nhìn ông thấy ông đang nhìn mình trân trân, thất kinh. Có một buổi sáng ông Kh xuống phố và không bao giờ về nhà nữa. Hình ảnh ông Kh bây giờ tôi vẫn nhớ mồn một và  có thể là một yếu tố khiến tôi cả đời không có cảm tình với rượu mạnh.

Hồi nhỏ nhìn mắt trâu đỏ thấy sợ nhưng thật ra trâu rất hiền không dễ nổi điên như người say. Ít khi nghe kể trâu phản chủ. Ở nông thôn xưa kia tậu được trâu cũng giống như ngày nay mua được chiếc xe đò chở khách kiếm tiền vậy. Trâu là vốn  quý, là gia sản. Tôi không có trâu nhưng có râu. Dân gian quý các lão có râu lắm - nhưng phải hiền nữa kia:

Chẳng tham lắm ruộng nhiều trâu,

Tham vì ông lão tốt râu mà hiền.

Ai bảo dân gian chỉ nghĩ đến tranh thủy mặc, óc nghệ thuật của họ còn nghiêng về thần thoại và siêu thực là khác. Khi tìm hiểu trâu qua ca dao, tôi bắt gặp những hình ảnh hết sức mơ mộng... siêu thực:

Thằng Cuội ngồi gốc cây đa

Để trâu ăn lúa gọi cha ời ời

Cha còn cắt cỏ trên trời

Mẹ còn cưỡi ngựa đi chơi cầu vòng.

Xưa kia ở nông thôn, chưa có máy cầy, trâu giúp người cầy bừa. Nhưng không phải ai cũng có trâu nên thời vụ tới phải thuê mướn hay mượn trâu. Nhưng cần nhớ, trâu là trâu và chồng là chồng, không được lẫn lộn!

- Của chua ai nấy cũng thèm,

Em cho chị mượn chồng em vài ngày.

- Chồng em đâu phải trâu cày,

Mà cho chị mượn cả ngày lẫn đêm. 

Cứ lang bang thiên địa như ri thì tết công-gô mới vẽ được tranh. Cũng may là hứng khởi đầu vẫn còn nên bức tranh phác họa xong vẽ khá nhanh. Vẽ xong ngắm nghía, đứng gần rồi lại đứng xa, trời tối thui rồi vẫn còn lôi trâu ra ngắm.... Vẽ trâu lần đầu nhưng thấy đắc ý. Mèo khen mèo dài đuôi... Ủa! bạn bè cũng khen nữa mà. Họ kháo nhau: "Thẳng chả vẽ trâu đẹp ghê", kẻ thì bảo: "Tranh sơn dầu mà giống tranh thủy mặc Á Đông, cũng hay..." v.v... Nghe được bạn bè khen khoái chí bèn ca rống lên câu vọng cổ học lóm từ nhỏ: "Con ơi tháng chạp đến đây là ngày tên con sẽ phải ghi vào cuốn (ư ư) sổ nhân duyên (ư ư)..."  Đang hứng chí ...bỗng có ai lay nhẹ vào vai   "Bố à, bố! Ngủ trưa mà cũng mớ nữa... Tới giờ bố đi khám bác sỹ rồi kìa..." .

Tôi từ từ ngồi dậy, tằng hắng: "Vậy à..."

Nhớ lại giấc mơ, thật vớ vẩn "Tuổi này rồi mà vẫn thích người ta khen! Chết thật! Nếu vậy khi bị chê chắc vẫn còn thấy buồn!"  Con đường ngộ được lẽ vô thường dài đằng đẵng.

A.C.La