Báo động tỷ lệ vỡ nợ trái phiếu của doanh nghiệp Trung Quốc

Tổng số nợ trái phiếu không trả được của doanh nghiệp Trung Quốc trong 6 tháng tăng lên mức gần 3,8 tỷ USD. Với tốc độ này, con số cả năm 2018 chắc chắn sẽ cao hơn mức kỷ lục vào năm 2016.

Dù mới đi được nửa năm 2018, nhưng tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp bị vỡ nợ tại Trung Quốc kể từ đầu năm đến nay đã bằng hơn 3/4 mức cao kỷ lục trước đó, trong khi nước này lại đang đối mặt với những dự báo về tình trạng xuống dốc của nền kinh tế.

Theo hãng tin Bloomberg, tập đoàn khai thác than đá Wintime Energy có thể sẽ trở thành trường hợp vỡ nợ lớn nhất trong năm nay trên thị trường tài chính Trung Quốc.

Tính đến thời điểm này, Wintime đã phải đối mặt với khoản nợ lên tới 11 tỷ USD. Đáng chú ý, món nợ của Wintime đã phình to gấp 4 lần trong chưa đầy 5 năm qua.

Với kế hoạch ban đầu, tập đoàn Wintime vay số tiền này nhằm trang trải các thương vụ thâu tóm và nỗ lực mở rộng sang những lĩnh vực như tài chính và logistics. Công ty đã tận dụng tối đa sự hào phóng của các chủ nợ khi chi phí vay giảm vào năm 2014.

Nhưng tình hình đã thay đổi kể từ năm 2016 khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bắt đầu siết chặt hoạt động của thị trường tài chính và muốn nền kinh tế ít phụ thuộc vào các ngân hàng quốc doanh.

Và điều kiện đó cũng gây khó cho Wintime. Sau khi phát hành hơn 10 tỷ Nhân dân tệ trái phiếu vào năm 2016 và tiếp tục thành công trong năm 2017, Wintime chỉ tìm được người mua 3,6 tỷ Nhân dân tệ trái phiếu phát hành kể từ đầu năm nay, theo số liệu của Bloomberg. Tuy nhiên, lãi suất trái phiếu kỳ hạn một năm đã tăng vọt từ mức 4,5% năm 2016 lên 7% năm nay.

Vào đầu tháng 7/2018, Wintime không thể thanh toán được khoản trái phiếu ngắn hạn trị giá 1,5 tỷ Nhân dân tệ đáo hạn, dẫn đến việc mất khả năng chi trả 13 loại trái phiếu khác trị giá tổng cộng 9,9 tỷ Nhân dân tệ.

Một quan chức của Wintime tiết lộ với Bloomberg rằng họ đang tìm cách vay nợ mới và đề xuất bán tài sản để trả khoản nợ hiện tại.

Câu chuyện của Wintime phần nào báo hiệu một năm tồi tệ nhất của các vụ vỡ nợ trái phiếu doanh nghiệp tại Trung Quốc.

Chuyên gia Qin Han tại Ngân hàng Guotai Junan Securities nhận định tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc chủ yếu được thúc đẩy bởi nợ và nhiều công ty có thể không cố gắng trả nợ nếu gặp phải những khó khăn tài chính.

Ngày càng có nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn giữa lúc chính phủ phát động chiến dịch giảm nợ thông qua các biện pháp như siết chặt quy định về quản lý tài sản, tăng lãi suất cho vay, trấn áp hệ thống ngân hàng ngầm.

Không ít công ty đã quen với việc dùng tiền mới vay để đảo nợ nên họ không có kinh nghiệm ứng phó và không chuẩn bị sẵn kế hoạch thay thế khi có thay đổi.

“Việc không thể vay mượn thêm tiền khiến các doanh nghiệp không thể che giấu những rắc rối vướng phải”, chuyên gia Ivan Chung tại Moody’s Investors Service giải thích.

Dĩ nhiên, Wintime không phải công ty duy nhất “chao đảo” vì vay mượn tràn lan.

Tập đoàn CEFC Shanghai International Group đã không trả được 2,1 tỷ Nhân dân tệ tiền nợ trái phiếu đáo hạn trong tháng trước, và dự kiến sẽ không xoay nổi tiền để trả nợ 2 tỷ Nhân dân tệ nợ trái phiếu khác đáo hạn cuối tháng 6/2018.

Báo động tỷ lệ vỡ nợ trái phiếu của doanh nghiệp Trung Quốc

Lợi suất trái phiếu doanh nghiệp tại Trung Quốc tăng nhanh. (Ảnh: Bloomberg)

Theo thống kê của Bloomberg, chỉ trong nửa đầu 2018, các công ty Trung Quốc đã không thể trả nợ ít nhất 3,2 tỷ USD trái phiếu phát hành bằng đồng Nhân dân tệ và 350 triệu USD trái phiếu bằng đồng USD.

Con số này của cả năm 2018 chắc chắn cao hơn mức kỷ lục 20,7 tỷ Nhân dân tệ từng được thiết lập năm 2016. Tỷ lệ vỡ nợ, theo đó, sẽ tăng đến 40% so với năm trước.

Đặc biệt, trong bối cảnh căng thẳng của cuộc chiến thương mại với Mỹ, số lượng các vụ vỡ nợ trong hệ thống tài chính của Trung Quốc có thể tăng thêm. Lực cầu tiêu dùng và cả nền kinh tế đang đứng trước nguy cơ bị suy yếu, và “có thể sẽ chuyển biến thành tình trạng chất lượng tín dụng đi xuống.”

“Viễn cảnh lợi nhuận của doanh nghiệp trở nên xấu hơn trong năm nay và khó có khả năng cải thiện trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng chậm lại. Việc tái cấp vốn sẽ tiếp tục khó khăn chừng nào chiến dịch trấn áp hệ thống ngân hàng ngầm vẫn tiếp diễn”, ông Li Shi, lãnh đạo bộ phận xếp hạng và nghiên cứu trái phiếu tại Công ty China Chengxin International Credit Rating, đánh giá.

Kiều Ngọc
(Đại Kỷ Nguyên)