29 December 2021

Cười tí tỉnh: Hụt vợ

Nói nào ngay, cũng nhờ chương trình HO, ODP rầm rộ của những năm 1990's mà tình trạng gái thiếu trai thừa của cộng đồng tỵ nạn Việt Nam ở hải ngoại mới được cải tiến rõ rệt và dần cân bằng tỷ số. Ai lỡ vượt biên qua Mỹ cái thời 80’s nhớ lại mà …kinh hoàng! Đến nỗi có lần ông Nguyễn Ngọc Ngạn phải than bà góa năm con mỗi sáng thức dậy cũng có một tá hoa tươi để trước cửa. 
 
Và anh em tôi đã vượt biên đến Mỹ trong thời gian khủng hoảng con gái đó, ở trọ share phòng gia đình nhà anh chị T. môt thời gian. Chị T chủ nhà thương anh em tôi như em, nên thấy hai thằng nhỏ cũng hăm mốt hăm hai rồi mà tối ngày chỉ lo học, lo làm, không quen biết bạn gái nào, tội nghiệp. Chị hứa sẽ kiếm mối làm mai cho hai đứa. Chị T đi làm quen biết nhiều với mấy bà trong hãng may ra biết con cái họ giấu ở đâu chứ cỡ anh em tôi thì đành chịu.
 
Một hôm chị cho biết đã kiếm ra bà trong hãng có hai cô con gái trạc tuổi, nên nhứt định làm mai. Chỉ một điều duy nhứt chị dặn dò là nhà này vốn đạo dòng. Họ chỉ muốn cho con cái giao thiệp với những người cùng đạo mà thôi. Cho nên chị đã nhận đại với người bạn, anh em tôi là bà con của chị. Chị biết rõ gốc tích là…cũng có đạo.
 
Vậy đó, cứ nhận đại đi, đâu ai tra tấn hạch hỏi gì mà sợ! Thấy tôi ngại, chị trấn an “Đừng lo. Nó mà thương rồi thì đạo hay không đạo không thành vấn đề. Chủ yếu là họ biết tụi em có đạo họ mới cho làm quen. Sau này đổ bể mọi chuyện chị gánh cho. Con trai gì mà nhát vậy?”.
 
Có chị đỡ đầu, lại bị nói khích, anh em tôi hăng hái ra đi. Hai chị em đó, chị thì bằng tuổi tôi, còn cô em thì bằng thằng em. Xứng đôi vừa lứa hết sức luôn! Hôm đó lần đầu tiên gặp mặt nhưng thành công mỹ mãn. Gia đình họ cũng lịch sự, hỏi han qua loa rồi để cho bốn chúng tôi tha hồ hàn huyên đủ mọi chuyện. Trên đường về chị T vui lắm cho biết bố mẹ của mấy cô tuy không xen vô nhưng vẫn để ý và nhận xét. Họ khen anh em tôi sáng sủa, lễ phép. Coi như OK bước đầu rồi.
 
Đang khoái chí, thằng em tôi bỗng nói:
 - Hồi nãy nhỏ P hỏi tên thánh của em là gì.
Tôi giật mình. Ờ nhỉ. Tụi tôi nào biết tên thánh là…cái chi? Chị T cũng lo ngại :
  - Chết. Chị quên. Rồi em…trả lời sao?
  Nó tỉnh bơ:
  - Chị không chỉ em vụ này nên em nói đại tên thánh em là… CHARLES BRONSON. Hì hì hay không chị?
 
Nghe nó nói, chị T gục đầu xuống ghế muốn xỉu luôn, may mà chị không lái xe!
  
Lần đó dĩ nhiên cả thằng anh thằng em đều hụt vợ!

(Trần Văn Lương kể)

21 December 2021

Lời Chúc Giáng sinh và Năm Mới tinh sương


Youtube ra đời tháng Hai năm 2005 do ba tay thiết kế trẻ - dĩ nhiên là trẻ, chứ già chỉ theo chân đám trẻ cũng đủ hụt hơi còn nói chi đến việc thiết với kế! Cứ hỏi Nguyễn Nhật Ngọ (còn gọi là Nghé Ngọ) mà xem. Chàng thường là cà vào internet tìm những của ngon vật lạ chỉ cho đồng môn thưởng thức. Nhiều khi chàng không chịu dùng mì ăn liền mà ra tay tạo những videos đặc sáng rồi gửi cho bạn bè thưởng ngoạn. 

Youtube hiện là một trong 5 search engines được cư dân mạng dùng nhiều nhất trong đó Youtube đứng vị trí thứ hai ngay sau Google:

1. Google

2. Youtube

3. Amazon

4. Facebook

5. Bing (Microsoft)

Chàng Nghé Ngọ đặc biệt rất hâm mộ Youtube. Youtube là một Search Engine, và những người mê cái search engine này chả biết gọi là gì - là 'youtubist'? Tạm như vậy đi.

Hồi xưa lâu lắm rồi chàng youtubist Nghé Ngọ rất trẻ. Hồi xưa ai mà chả trẻ, nói như thế rõ là ba trợn, nhưng nói cho ngay chỉ muốn tâm sự tí tỉnh là chàng nay có hơi già đi, nhưng khi quan sát kỹ hơn mới thấy và phải hô hoán lên rằng chàng còn rất trẻ, không phải chỉ tinh thần mà cả thể chất nữa. Chỉ những người trẻ trung về tinh thần mới tìm hiểu, tập tành làm ba cái chuyện điện tử hóc búa. Mà làm khá lắm nha, chuyên nghiệp lắm ạ và rất bền bỉ. Này nhá: Tìm kiếm và thu thập hình ảnh, âm thanh. Chọn lựa, dùng phần mền ráp nối trong những chủ đề nhất định có khi kèm phần thuyết minh bằng lời hay bằng chữ. 

Đâu đó người ta đưa ra nhận định: ai khỏe trước tiên phải có đôi chân mạnh. Chàng youtubist là người thường xuyên lội suối vượt sông, leo đèo trèo núi săn lùng hình ảnh cho các videos của mình. Chả hiểu làm thế nào chàng vẫn còn có (khá nhiều) thì giờ để đến thăm hỏi bạn bè xa gần, có khi rất xa xôi. Đó là một vài hoạt động chứng minh đôi chân còn rất khỏe mạnh của chàng. Tất nhiên trẻ trung không phải chỉ được biểu hiện qua cái thế đi đứng mà qua những sinh hoạt khác nữa như "thế bắn nằm thủ thế!" nơi thao trường hay bên người đồng sàng. Chứng nhân có thẩm quyền đưa ra chứng cớ cái trẻ-khỏe của chàng đích thị là người trăm năm sống bên cạnh chàng. Mà chuyện này coi bộ khó có ai dám hỏi.

Mùa Giáng Sinh năm nay, cũng như mọi năm, người đầu tiên gửi thiệp chúc cho bạn bè chính là chàng youtubist của chúng ta.

Nếu có ai đề nghị bầu anh Nguyễn Nhật Ngọ làm "Nhân Vật Đồng Môn năm 2021", mỗ này xin được là người bỏ lá phiếu đồng ý đầu tiên. 

A.C.La

19 December 2021

Tùy bút

Hình như thuở đó có một học sinh nghèo "ngoại đạo" mới vừa 16 tuổi, quê mùa nhút nhát, đang nuôi dưỡng một tình "yêu-hoa-cúc-mến-lá-sân-trường" với một cô bé làng bên cũng đang xa nhà trọ học ở Mỹ Tho như chàng. Vào một đêm Noel, quá bơ vơ buồn tủi, chàng thao thức lang thang trên khắp các nẻo đường phố vô tình, cuối cùng lạc bước vào một ngôi giáo đường khiêm nhường, ấm áp ở góc đại lộ Hùng Vương và Ngô Quyền. Chàng bỗng như chơi vơi chết đuối sững sờ bắt gặp một vùng trời ngát hương hiền dịu mộng mơ "gầy như vóc liễu, buồn như mùa thu" quá quen thuộc trong chiếc áo dài lụa trắng cao sang nửa nữ sinh nửa tiên đang quỳ cầu Kinh. Chàng rón rén khép nép lặng lẽ cố tìm một chỗ nhỏ bé nhưng cũng thoáng đủ để có thể "nuốt" được trọn vẹn tất cả bóng dáng yêu kiều thân thương kia rồi từ từ quỳ xuống thành tâm khấn nguyện cầu xin Chúa...


cho dù ngoại đạo cũng anh
cho dù áo vá sao đành sầu riêng
ngơ ngơ ngẩn ngẩn cũng duyên
nửa mê nửa tỉnh nửa ghiền nửa đeo
em như cám anh như bèo
trộn chung nước mặn cho heo chết thèm
chuông chùa sớm tối thân quen
cua đồng hoa dại gót phèn mộng mơ
xa nhà gác trọ bơ vơ
chưa quen phố nhỏ tình cờ hình như
người giấu thẹn kẻ tương tư
tóc thơm thánh lễ tình ru nắng vườn
thương mặt đường yêu giáo đường
trải hồn nâng gót mười thương vô tình
nghẹn ngào xin chúa hiển linh
cho dù không đạo con tin chúa rồi
thuyền sầu vượt sóng nổi trôi
bụi hồng chung bóng hoa cười trường thi
nơi nào người đứng người đi
con xin gửi tấm tình si đời đời
người như mộng mộng như môi
mênh mông trăng nhớ bồi hồi gió quên
lòng run đêm lạnh noel
lang thang thao thức lạ quen mơ hồ
hồn đau lạc bước rừng mơ
chưa hò hẹn bỗng thơ thơ giáo đường
chuông lành cao vút thiên hương
trắng dài áo xoá dấu buồn trắng tay
như cánh vạc vương cành mai
anh sương khói em mây bay nhiệm mầu
đời như đạo đạo như sao
mình ngoan biển điệu ta ao dâng tình…

LuânTâm

15 December 2021

Đôi Ba Đồng Bạc Nghĩa Lý Gì !

Đàm Hà Phú
(Truyện ngắn thời COVID)

Hẻm nhỏ, lại là hẻm cụt, có 53 nóc nhà. Tuy 53 nóc nhà nhưng mà tới gần trăm hộ dân, do có mấy căn nhà cũ, hai ba gia đình cùng sống chung.

Trong hẻm cũng đủ loại người, có mấy người già ưa ngồi uống café sữa trong cái ly nhỏ xíu, đựng trong chén nước sôi giữ ấm, rồi gác chéo chân nói chuyện đời xưa. Có mấy đứa thanh niên mua hàng vô tội vạ, shipper xanh đỏ ra vô hẻm liên tục. Có người làm hãng sở, sáng mơi  sơ mi cà vạt ra xe hơi đi làm như trong phim Hồng Kông. Hẻm có chó, có mèo, có gà ta, có gà tre, thậm chí có nhà còn nuôi cả gà đá.

Hẻm nhỏ nên mọi người đều biết nhau, có thể không biết rành hết mọi người, nhưng ai trong hẻm cũng phải biết bà Tư. Bà Tư nhà khá giả, có đội xe tải, lính của bả toàn lái xe và lơ xe tải, xăm trổ kín người, tuần nào cũng tụ về cái bãi xe cuối hẻm nhậu.

Nhà Bà Tư đầu hẻm, nguyên một vách tường ngang cửa nhà bà Tư thay vì xây hàng rào làm sân thì bà Tư để trống, chỉ láng xi măng. Sáng cho vợ chồng chị Liên với đứa nhỏ bán cơm tấm và hủ tiếu, buổi chiều thì nguyên nhà cô Giàu bán cháo vịt với gỏi cuốn. Ai ra vô nhà bà Tư đều sực nức mùi đồ ăn, mấy người đó buôn bán được, cũng muốn gửi chút tiền gọi là “thuê mặt bằng” cho bà Tư, bà Tư khoát tay, nhớ sạch sẽ giùm tao là được rồi, đôi ba đồng bạc, nghĩa lý gì.

Đó là câu cửa miệng của bà Tư, đôi ba đồng bạc, nghĩa lý gì, cứ cái gì liên quan tới tiền là nghe giọng bà Tư, đôi ba đồng bạc, nghĩa lý gì, bả nói riết rồi cả xóm nói liệu theo bả. Bữa có ông kia đi nhậu về, hứng chí lên cho thằng tài xế tắc xi 500 ngàn, thằng tài xế không dám lấy, đem vô gõ cửa trả lại. Ổng đứng trong nhà cũng la câu y chang, đôi ba đồng bạc mà, nghĩa lý gì, lấy đi chú em. Bà Tư nghe xong bật cười, đù má bắt chước tao. 

Bà Tư xuất thân đâu ngoài Quảng, bà theo chồng lưu lạc vô Sài Gòn từ trước 75. Sau 75, chồng bà Tư chết, để lại bà với 5 đứa con nhỏ. Bà tư trở thành trùm vượt biên, bà Tư từng vượt biên tổng cộng 17 lần, trong đó bị bắt nhốt chỉ có 2 lần, còn lại do anh em biên phòng thấy tội, thấy quen, thấy người phụ nữ ôm 5 đứa con nên họ thả về. Một tay bà Tư nuôi 5 đứa con, làm đủ mọi thứ để mưu sinh, mà ngon lành nhứt tới giờ là tổ chức một đội xe vận chuyển cho mấy chợ đầu mối.

Năm người con của bà Tư chỉ có đúng một người đi học đàng hoàng, đó là cô con gái duy nhứt của bà Tư, người được cưng chiều nhứt nhà. Cô học giỏi, lãnh học bổng, rồi ra nước ngoài học và lấy chồng định cư luôn ở bển. Bà Tư làm được nhiêu tiền mua thêm đất, cất nhà gần bên, nên bốn ông con trai còn lại cũng ở loanh quanh trong hẻm.

Họ vẫn tụ tập qua nhà bà Tư nhậu, buổi chiều, cuộc nhậu như mọi cuộc nhậu ở Sài Gòn, vài lon bia và dĩa thịt vịt mua của nhà cô Giàu, ngay cửa, bữa nào vui thì mở ka rao kê ca, cũng mấy bản nhạc bolero nhừa nhựa. Cả bốn người họ đều xuất thân tài xế hoặc bốc vác, đều đen đúa vạm vỡ, giọng nói vẫn mang âm vị xứ Quảng rổn rảng, và cũng ưa khoát tay: đôi ba đồng bạc...

Những ngày tháng Bảy, Sài Gòn bắt đầu phong toả, hẻm cũng gần ủy ban phường nên dân phòng tới chốt luôn. Dịch bệnh lan ra quá nhanh, nỗi sợ dịch bệnh và sự thiếu thốn của những ngày thành phố bị phong tỏa đều thê thảm như nhau.

Nhà chị Liên dính đầu tiên. Chị Liên vẫn hay mua hàng trên mạng, và không biết lần mua hàng nào đó chị đã bị lây. Bà già má chồng chị Liên trở nặng ngay lập tức. Hai chiếc xe cấp cứu với những nhân viên y tế xanh lè kín mít tới đưa cả nhà họ đi, con bé 12 tuổi hằng ngày bưng hủ tiếu cũng bị hốt theo, dù nó âm tính. Rồi nhà cô Giàu cũng dính, lây thêm một nhà nữa. Rồi xịt khuẩn mù mịt, rồi hàng rào, rồi giăng dây trắng đỏ… như mọi con hẻm khác, ở Sài Gòn.

Hai tuần sau con bé con chị Liên trở về hẻm bằng xe của công an. Nó bận bộ đồ xanh kín mít, ôm theo hũ cốt của bà nội nó. Nó nói ba nó nằm chỗ khác, mẹ nó nằm chỗ khác, giờ cũng không liên lạc được. Nó vẫn âm tính nên người ta trả về nhà theo dõi, nhường chỗ cho người khác, ở trỏng đông lắm rồi.

Bà Tư nói mày về ở với ai? Nhà còn ai đâu mà ở. Cũng không ai dám chứa con bé, âm tính vậy chớ biết đâu nó dương trở lại, ai cũng xầm xì. Bà Tư nói thôi vô nhà tao ở. Kệ mẹ, không lẽ bỏ con nhỏ đứng ngoài hẻm hoài. Con bé đưa hũ cốt bà nội về nhà, rồi quảy ba lô qua nhà bà Tư ở. Nó khóc hoài. Bà Tư nạt nó vang cả con hẻm, bà nội mày già thì chết thôi, không bịnh này cũng bịnh khác mà. Ba má má nằm viện ít bữa rồi về, ở đây tao nuôi, có gì đâu mà khóc, cười lên cái cho sáng cái nhà coi.

Đội xe bà Tư có hai chiếc được cấp mã QR để chở hàng rau củ quả từ Tây Nguyên về Sài Gòn, chủ hàng bao ăn ở xét nghiệm cho tài xế mà không ai chịu lái, đám tài xế né hết. Bà Tư biểu hai ông con trai, thôi tụi mày lái đi, chở rau củ về cho người ta ăn nữa, chớ ăn cơm với cá khô hoài ỉa không ra, tội người ta. Rồi bà Tư đưa tiền biểu hai ông con trai mua thêm rau củ quả, chở về hẻm. 

Mới đầu bà Tư để cái bàn, là mấy cái bàn cơm Tấm của chị Liên, kê trước cửa nhà, chất rau củ trái cây lên đó, kêu mọi người trong hẻm ra lấy về ăn. Mà mấy nhà có người dính, hoặc mấy nhà không muốn ra đường thì không tới lấy. Bà Tư phiền quá mới đi dọc hẻm nói, thôi bà con mỗi nhà để giùm tui một cái rổ trước cửa. Tui biểu thằng Út đem rau củ quả bỏ vô rổ, đem vô ăn.

Vậy là ông Út nhà bà Tư thêm nhiệm vụ, mỗi khi xe rau củ trái cây về, vác xuống nhà, chia làm nhiều bịch nhỏ, rồi đi dọc hẻm, bỏ vô cái rổ trước nhà mỗi người. Để ngoài nắng chút cho chết mẹ con vi rút đi, lời bà Tư hay nói, rồi ai nấy đem vô nhà nấu ăn. Ở đâu thiếu rau củ chớ hẻm này không thiếu, mỗi nhà còn được cam, chanh, sả, trái cây… đủ thứ.

Ba tuần sau thì chồng chị Liên về. Anh tiều tụy như một cái xác khô, nhưng không phải do bệnh, mà buồn, mẹ mất, vợ còn nằm đâu chưa biết. Anh đón con bé từ nhà bà Tư, cúi đầu cám ơn bà Tư rồi dẫn con bé về nhà. Bà Tư xúc cho một bao gạo, một túi đồ ăn, một bao rau củ, hai cha con lục đục vác về nhà.

Hai cha con loay hoay ở nhà được ít bữa thì xe quân đội tới, chị Liên về, trong một cái hũ. Anh chồng ráo hoảnh, mắt xa xăm vô hồn, im lặng. Còn con bé nó cứ khóc miết. Bà Tư lại chạy qua, nói thôi để đó, hết dịch làm cái đám sau, giờ hai cha con mày ráng sống đi, cho mẹ mày ở trển yên lòng.

Rồi không biết lây ai, tới lượt anh Út nhà bà Tư dính luôn, mà lúc này cả thành phố đang cao điểm dịch, các bệnh viện đều quá tải, anh Út không đi viện nữa, phải tự nhốt mình trong nhà và uống thuốc theo đơn bác sĩ. Không có ai đi phát rau củ thì bà Tư tự đi.

Mỗi khi xe rau củ về, mấy ông con chất xuống cho mẹ, rồi bà Tư tự chia. Buổi chiều, bà Tư kêu anh chồng chị Liên phụ, đẩy cái xe đẩy hàng của mấy thằng tài xế bỏ trong bãi, chất đầy rau củ, trái cây, gạo… bà đi bỏ mỗi nhà một bịch. Xóm riềng cảm ơn bà Tư hoài cũng ngại, cả tháng ăn rau củ của bà Tư mà, có người mới về hẻm không biết, ráng cột tiền vô cái rổ, năn nỉ bà Tư cầm tiền giùm. Bà Tư thấy tiền bèn la lớn, nè, ra lấy tiền vô đi, cái này tao cho mà, đôi ba đồng bạc, nghĩa lý gì, chết có mang theo được đâu, đù má.

Đàm Hà Phú

14 December 2021

Tiếng Cười Mỹ Đen, thơ


* Mỗi dân tộc, mỗi sắc dân đều có những điều diễu cợt để phản kháng. Người Mỹ Đen diễu cợt những người lúc đầu đến nước Mỹ “khố rách áo ôm” như người Ái Nhĩ Lan, hay khổ sở vì nạn diệt chủng như người Do Thái, hay khốn đốn vì kinh tế chính trị như người châu Á (“banana”) vv., nhưng không bao lâu sau đó lại cùng với người da trắng kỳ thị họ. Họ cũng diễu cợt người da trắng không muốn cho họ bình đẳng chỉ vì sợ bình đẳng thì sẽ dễ mất vợ! Họ cũng mỉa mai cười với nhau về trò dã man treo cổ (lynch), hay vì bị gọi bằng nhiều tên (Negroes, the Colored Americans, Black Americans, Africa Americans) vv. mà không sắc dân nào khác có thể cười được vv. Một số ý trong bài thơ này dựa vào quyển sách “Black Culture and Black Consciousness” của Lawrence W. Levine do Oxford University Press xuất bản năm 1977. (LVB)

13 December 2021

Thư kêu gọi hỗ trợ của Cô Jackie Bông Wright gửi các CSV Học viện QGHC Sài gòn

Thưa anh Sáu và tất cả quý ACE CSV QGHC,

Nhờ anh Sáu gởi cho tất cả quý ACE CSV QGHC toàn cầu dùm.

Cách đây sáu tháng, một số ACE QGHC có nhã ý kêu gọi anh Chu Lynh và tôi phụ giúp thực hiện một cuốn phim tài liệu về Gs Bông.  Quý ACE cũng sẵn sàng đóng góp chi phí đễ nhờ người bên Cali làm công tác đó.  Tôi có trả lời với quý ACE là tôi có tiếp xúc với anh Chu Lynh và anh ấy đã chấp nhận.  Anh đưa ra lập trường là VFC (Vietnam Film Club) lấy quyền quyết định chọn lựa hình ảnh, viết kịch bản và phỏng vấn ai thì tự quyền chọn lọc, không bị áp lực của gia đình hay của một ai.  Tôi có chấp nhận điều kiện này, và cũng đồng ý là hoàn trả lại cho anh những chi phí cần thiết như việc di chuyển, ăn ở hotel khi đi phỏng vấn bên Cali, và trả tiền những vật liệu cần dùng để quay phim. Anh có đưa cho tôi giấy tờ chứng nhận chi phí và tôi đã hoàn trả cho anh lối $3,000 + 1,000 tiền ăn cơm tại nhà hàng mời 28 người có tới đóng góp cho buổi ra mắt 7/11/21 vừa qua, trong đó có vài lần hội họp ăn cơm bàn công việc.  Rất cám ơn quý ACE đã cung cấp tài liệu và hình ảnh cho anh CL, tuy không được nhiều, nhưng cũng tạm được.

Tôi cũng rất mang ơn công lao của quý ACE vùng Đông Bắc Hoa Kỳ thực hiên thêm một cuốn phim tài liệu về GS Bông, cho ra mắt đúng ngày 10/11/21.

Thường thì anh Chu Lynh bỏ ra gần một năm mới làm xong một phim tài liệu, nhưng kỳ này anh làm việc ngày lẫn đêm để hoàn tất mau chóng phim tài liệu này trong vòng sáu tháng để kịp ra mắt phim trong tuần Lễ Giỗ 50 năm của Gs Bông.  Anh không có tính tiền công lao của anh để quay phim và edit cả trăm lần, sửa đi sửa lại từ một chữ hay một dấu phẩy, cũng như việc di chuyển v.v.. Chắc quý ACE cũng mãn nguyện một phần nào sau khi xem cuốn phim: "Vụ Ám Sát Gs Nguyễn Văn Bông.” Anh Chu Lynh chọn không ra mắt cuốn phim tại California, chỗ có đông ACE QGHC nhất, mà làm trong studio SBTN-DC vì Covid-19 Delta đang hoành hành trở lại, có người quen và trong gia đình bị lây bệnh.

Thưa anh Sáu và quý ACE,

Tôi thấy công lao của anh Chu Lynh lớn lao để thực hiện một việc mà một số quý ACE trong QGHC yêu cầu, nên tự ý tôi mạo muội xin quý ACE nào có muốn giúp đóng góp một phần gì cho anh Chu Lynh, thì xin quý ACE vui lòng gởi chi phiếu dưới tên VFC lại địa chỉ của tôi. Đó là để anh Chu Lynh tiếp tục mộng của anh là thực hiện thêm những phim tài liệu lịch sữ cho Việt Nam.  Rất mong qúy ACE giúp đóng góp. Tôi rất mang ơn. 

Nay kính,

Jackie Bong Wright
309 Yoakum Plwy #1501
Alexandria, VA 22304   

571-422-5704   

11 December 2021

Bão Tuyết Ở Virginia, truyện ngắn

Phạm Thành Châu

Tôi nhớ lại, khi còn học high school, ở Virginia, hễ khi bão tuyết vừa bắt đầu là tôi choàng vội áo ấm, mở cửa, chạy băng qua khu rừng trụi lá, leo lên ngọn đồi, đứng một lát, rồi chạy theo một lối mòn, vào thương xá, đi một vòng các cửa hàng, khi đến một lối đi dẫn ra phía sau thương xá, tôi đứng nép vào một góc hành lang, yên lặng. Chỗ tôi đứng là lối đi giúp cho khách đậu xe sau building có thể đến các cửa hàng phía trước dễ dàng.

Thường thì hễ có bão tuyết, chẳng ai điên gì đi mua hàng vào lúc đó, trừ tôi ra, nhưng tôi lại không có ý định mua gì cả. Tôi chờ một người con trai, đã có lần hẹn sẽ ra đây cùng tôi đứng ngắm bão tuyết. Mùa tuyết năm sau, tôi cũng chạy ra đây khi cơn bão đã dịu. Lần đó, từ trên đồi cao, trên đường vào thương xá, tôi thấy chiếc xe màu trắng nhạt của anh ta rời khỏi thương xá. Tôi kêu to lên, nhưng khoảng cách quá xa mà xe lại đóng kín cửa. Tôi chạy ào xuống dốc, nhưng chiếc xe vẫn vô tình chạy ra đường lớn. Tôi giận mình, vì sợ bão mà ra trễ. Tôi quyết định, cứ mỗi năm, hễ tuyết bắt đầu rơi là tôi ra đứng chờ sẵn ở đây.

Chuyện kể trên là thời tôi đang học lớp chín. Gia đình tôi qua Mỹ theo diện HO. Thời gian đầu, ba mẹ tôi quá vất vả, phải làm gấp đôi người khác mới đủ trang trải các chi phí, mà chỉ là những việc lao động chân tay nên lương hướng chẳng bao nhiêu. Chúng tôi đi học lại càng vất vả hơn nữa. Tiếng Anh không rành mà phải chung lớp, chung bài với học trò bản xứ. Ở trường, học thêm lớp ESL, về nhà phải chúi đầu vào bài vở. Hiểu bài tốn nhiều thời giờ hơn cả làm bài nữa.

Tôi nhớ, năm đó tôi được mười bốn tuổi. Một buổi chiều, đang làm bài tập ở nhà thì tôi thiếu một miếng bìa cứng. Tôi khoác vội áo ấm rồi băng lên đồi, chạy qua khu thương xá để mua miếng bìa mình cần. Lúc đó chỉ mới bốn giờ chiều, không hiểu sao, trong tiệm sách, tôi cứ la cà xem hết quyển sách hình nầy đến quyển sách hình khác, quên cả mua miếng bìa, đến khi nhìn ra ngoài, đã thấy tuyết bay ngập trời. Bão tuyết đến bất ngờ quá! Lúc tôi đi, tuyết chỉ bay lất phất, nhưng giờ đây, gió và tuyết bay vù vù khiến tôi sợ hãi. Những khách hàng cuối cùng đã ra xe, lái đi rồi.

Tôi nấn ná một lúc rồi quyết định chạy về nhà, nhưng vừa ra khỏi cửa hàng, bão tuyết đẩy tôi suýt ngã. Tôi cố gắng chạy vào hành lang, lối ra phía sau thương xá, định tránh vào thì gặp ngay một anh con trai đã đứng đấy tự lúc nào. Tôi bị bất ngờ, lúng túng không biết phải nấp chỗ nào thì anh ta bảo “Bé đứng đây, anh nhường chỗ nầy cho bé” Rồi anh đứng ra xa.

Đây là chỗ khuất gió nhất. Tôi đứng vào đấy mà không nói gì. Một lúc anh hỏi “Nhà ở đâu?” Tôi chỉ về phía ngọn đồi. Anh lại hỏi “Đi vòng ngả trước, phải không?” Tôi lắc đầu. Anh ta lại hỏi “Bé băng qua đồi nầy à?” Tôi gật. Anh làm bộ rùng mình, sợ hãi “Bão tuyết mà dám băng qua đồi nầy? Tuyết sẽ lấp bé ngay. Ghê lắm!” Tôi liếc nhìn anh ta, không nói gì. Gương mặt anh ta không đẹp, chỉ có đôi mắt rất lạ, vừa ngây thơ vừa như đăm chiêu, suy nghĩ điều gì. Anh mặc chiếc áo ấm rộng thùng thình, quần thì dài phủ cả giày. Tôi đoán anh ta cũng đang học high school như tôi nhưng lớp trên, hoặc năm đầu college. Cả hai cứ đứng nhìn ra ngoài trời mà không ai nói tiếng nào. Bỗng anh hỏi "Mới qua Mỹ phải không?" Tôi gật đầu và nhìn anh, ý muốn hỏi "Sao anh biết?" nhưng không nói. Anh nói "Thấy bộ dè dặt, không nói chuyện với người lạ là biết liền. Con gái ở Mỹ bạo dạn lắm, không làm thinh như bé đâu. Anh cũng mới qua được mấy năm."

Tuyết xuống mãi, từ ngoài trời, gió thổi tuyết vào hành lang, ngập cả chân tôi. Một chiếc xe cào tuyết đang chạy lòng vòng trong sân thương xá, ủi tuyết, lộ mặt đường, nhưng rồi tuyết lại phủ trắng ngay. Trong ánh đèn đường, tuyết phản chiếu nhau tạo thành một thứ ánh sáng kỳ lạ, vừa mịt mù vừa rực rỡ. Tôi nhìn trời và lo lắng, tôi phải về nhà trước khi ba mẹ tôi đi làm về. Nãy giờ anh con trai vẫn nhìn ra ngoài trời một cách chăm chú, say mê, tưởng như không có tôi bên cạnh, khi quay lại, thấy tôi có vẻ bồn chồn, anh bảo “Đừng lo, cô bé! tuyết có ngập cả hành lang nầy, anh vẫn bảo vệ cho bé được bình an” Tôi vẫn không nói gì, nhưng nghĩ rằng, nếu tuyết ngập thật như vậy, chắc gì anh ra khỏi nơi nầy mà hòng bảo vệ tôi.

Tuyết xuống nhiều quá, không biết khi nào dứt, nên tôi quyết định chạy về nhà. Tôi liếc nhìn anh ta như lời chào từ biệt rồi chạy băng lên đồi. Tuyết ngập đến đầu gối nên chỉ chạy một lúc là tôi bị mệt vì phải rút hết chân nầy đến chân kia một cách vất vả. Chạy được khoảng trăm mét thì chân tôi bỗng bị kẹt trong rễ cây, dưới tuyết như sa chân vào một bẫy thú. Hai chân tôi lạnh tê, người run lên từng cơn. Tôi cúi xuống thò tay vào trong tuyết, tìm cách kéo chân mình ra nhưng tôi bị mất thăng bằng, ngã chúi xuống tuyết mà không cách nào đứng dậy được. Mặt tôi úp xuống tuyết lạnh cóng, tôi chỉ có thể hơi ngẩng lên mới thở được. Tôi kinh hoàng, muốn kêu cứu, nhưng tôi biết có kêu cũng chẳng ai nghe vì tiếng vù vù của bão tuyết thổi qua rừng cây trụi lá. Tôi nghĩ, chỉ một lát nữa thôi, tuyết sẽ ngập người, chôn sống tôi ngay! Tôi vùng vẫy, dùng tay bươi tuyết, cào ra chung quanh một cách tuyệt vọng. Đến khi tôi đuối sức, muốn buông tay thì bỗng có người nâng tôi đứng lên. Anh ta đã ra cứu tôi! “Đừng sợ! Không sao đâu. Đừng sợ!” Tôi phải vịn vào người anh mới đứng vững. Anh cúi xuống, thò tay vào tuyết, sờ soạng bàn chân tôi rồi xoay nghiêng và kéo chân tôi ra khỏi rễ cây. Chân tôi vẫn còn đau, phải vịn vai anh mới lò cò vào được trong hành lang thương xá.

Tôi đứng tựa người vào tường, yên lặng để mặc anh phủi tuyết trên tóc, trên áo tôi. Tôi vẫn còn run vì lạnh và vì kinh hoàng “Bây giờ không có cách gì đi bộ về nhà được. Có cần anh vô tiệm gọi nhờ điện thoại về nhà cho người nhà ra đón không?” Tôi lắc đầu “Vậy thì để anh đưa bé về nghe! Nhà bé ở phía sau dãy đồi kia, phải không?” Tôi gật đầu. Anh ra xe. Xe của anh cũ xì, màu trắng nhưng đã thành xám đục. Anh nổ máy, chiếc xe gầm rú như con thú dữ bị thương mà vẫn không nhúc nhích. Xe bị kẹt trong tuyết.

Anh ta cào tuyết chỗ bốn bánh xe và chiếc xe lại rú lên, bốn bánh quay tít mà vẫn không nhúc nhích. Anh vào bảo tôi “Bé ra đẩy phụ anh chiếc xe, chỉ đẩy cho nó lùi một chút là đi được” Rồi anh dìu tôi ra phía trước xe, chỉ cách cho tôi đẩy. Anh lại vào xe. Chiếc xe lại gầm rú lên, tôi cố gắng đẩy hết sức mình, chiếc xe đột nhiên thụt lùi ra lối đi khiến tôi ngã lăn xuống tuyết. Anh mở cửa xe, chạy vội đến bồng tôi lên “Tội nghiệp bé! Anh xin lỗi.” Tôi đứng đến vai anh ta, lại nhỏ con nên anh bồng lên dễ dàng như bồng một đứa bé. Tôi còn nhớ, lúc đó, tôi như bay bổng lên trên tay anh ta. Mặt anh gần sát mặt tôi. Tuyết trắng bay từng mảnh nhỏ ngang qua mắt tôi. Tôi nhớ rõ khuôn mặt anh với đôi mắt sáng rỡ, miệng mỉm cười. Đột nhiên nụ cười đó đặt ngay vào môi tôi. Tôi nhắm mắt lại, sợ hãi. Tôi không rõ anh hôn tôi trong bao lâu, đến khi anh để tôi đứng xuống, tôi như người mất hồn. Lần đầu trong đời, tôi bị con trai hôn. Tôi đã thành một con bé khác! Anh mở cửa dìu tôi vào xe. Chiếc xe chậm chạp, gầm gừ bò giữa tuyết trắng xóa, mênh mông. Anh hỏi tôi “Đi ngả nầy, phải không?” Tôi gật đầu. Anh nhìn tôi mỉm cười. Tôi mím miệng lại, nhìn thẳng phía trước.

Anh vừa lái xe vừa nghiêng ngó khắp nơi “Anh thích đi trong bão tuyết như thế nầy. Thấy mình trơ trọi giữa cơn giận dữ của thiên nhiên. Vừa sợ vừa thích! Sang năm, nếu có bão tuyết anh cũng sẽ ra chỗ lúc nãy đứng ngắm tuyết. Bé có thích thì ra đó, anh sẽ chờ và đưa bé về như thế nầy” Nói xong, anh nhìn tôi. Không hiểu sao tôi nhìn lại anh và gật đầu! Anh hỏi đường đi về nhà tôi, tôi chỉ hướng mà không nói gì. Anh hỏi tên tôi, tôi làm thinh. Khi xe dừng trước nhà, tôi mở cửa, nhìn anh rồi chạy vào nhà. Thế rồi những năm sau, khi có bão tuyết, tôi lại chạy ra chỗ cũ, nhưng không gặp anh.

Xong trung học, tôi đi học xa, mãi tận Florida, miền nam nước Mỹ.

Đã lâu, tôi chưa có dịp nhìn lại cảnh mùa Đông ở Virginia. Nhân một kỳ Spring break (nghỉ đón xuân), tôi về thăm nhà. Năm nay cơn lạnh kéo dài đến giữa mùa xuân, lại thêm bão tuyết bất chợt nữa. Tôi ngồi vào bàn học cũ, nhìn qua cửa kính, thấy tuyết bay điên cuồng, tiếng gió rít vù vù nghe ghê rợn. Bỗng nhớ lại chuyện năm xưa, tôi khoác áo ấm, định chạy ra ngoài thương xá, nhưng tôi tự kìm chế được. Tôi đã lớn, đã hai mươi tuổi rồi! Chạy ra đó để làm gì? Có ai đứng đó đâu mà chạy đi tìm? Tôi lục trong chồng sách vở cũ, tìm thấy quyển nhật ký ghi lại những cảm nghĩ của thời niên thiếu, trong đó có chuyện tôi bị anh con trai kia hôn.

Tôi ngồi suy nghĩ vẩn vơ. Có thể anh ta đã tốt nghiệp đại học, đã có một cô gái để yêu và cưới làm vợ... Thú thật, tôi không còn nhớ rõ gương mặt dễ thương của anh ta, nó nằm trong tiềm thức, nhưng nếu gặp, tôi sẽ nhận ra ngay. Đó một chàng lãng tử với chiếc áo rộng thùng thình, quần jean phủ cả bàn chân và với chiếc xe trắng cũ xì, kềnh càng, anh ta lái chạy khắp nơi khi trời đổ tuyết. Tôi như còn thấy rất rõ tôi, một cô học trò bé con, ngây ngô, khi bị anh con trai bồng lên hôn thì nhắm mắt lại vì sợ hãi. Từng nầy tuổi đầu, tôi cũng chưa được con trai hôn ngoài anh ta. Nụ hôn của anh thật quí giá. đẹp và thơ mộng. Tôi cũng như thấy rõ cả chiếc xe trắng xám kềnh càng mà anh chở tôi chạy ngoài đường ngập tuyết.

Thiên đường đẹp đẽ như vẫn còn ngoài kia. Khu thương xá, bãi đậu xe, đồi cây… trên trời, dưới đất đều ngập tuyết. Tuyết bay ngang, bay dọc như những sinh vật… Tôi ngồi lặng người nhìn ra ngoài trời, tâm trí chìm đắm trong những mơ ước mông lung.

Mỗi năm, vào mùa Hè, sinh viên Việt Nam tại Mỹ thường tổ chức trại họp mặt. Năm nay, trại hè tổ chức ở California. Đó là dịp cho các sinh viên kết bạn, cùng nhau chuyện trò, ăn uống vui chơi, tổ chức các cuộc tranh giải thể thao nho nhỏ.

Như thông lệ, trại hè năm nào cũng phát hành một đặc san để kỷ niẹm. Tôi đi học, bình thường như những người khác, chẳng có gì đáng nhớ nhưng cũng góp một bài viết ngắn, kể lại kỷ niệm bão tuyết năm xưa với anh con trai lãng tử. Sau đó tôi không quan tâm bài có được đăng hay không.

Xứ Mỹ rộng quá, gặp nhau thật khó, vì thế nhiều người tuy đã ra trường, đã có gia đình vẫn tìm đến những cuộc họp mặt, để tìm lại bạn bè trong không khí Việt Nam đầm ấm, giữa cảnh thiên nhiên của các khu rừng, công viên cây cao, bóng mát... Năm nay tôi theo mấy chị bạn tham dự trại hè. Tôi không ngờ đi dự trại lại thích thú đến thế. Vui quá! Đến độ bất cứ chuyện gì tôi cũng có thể cười được. Các bạn trai trổ tài ca hát, đóng kịch và nói tếu... Các bạn gái hát cũng hay nhưng thường thích biểu diễn nấu nướng và tụ tập chuyện trò. Tôi nhỏ nhất, thường theo các chị để hóng chuyện.

Một lần, khi phe con gái chúng tôi đang ngồi dưới một lều vải tâm sự linh tinh thì có một anh con trai đi đến. Anh ta hơi cao và gầy, đeo mắt kiếng đen như thám tử trong các phim, lại thêm bộ râu mép không giống ai. Trông anh ta buồn cười như một anh hề, vì biết đó là râu giả. Từ xa, tôi đã thấy anh ta lảng vảng đến các nhóm con gái, tay cầm tờ đặc san của trại, hỏi han người nầy người nọ. Lúc đến chỗ chúng tôi, anh ta hỏi "Xin lỗi, ở đây có ai là tác giả truyện ngắn "Bão Tuyết" không ạ?" Tôi vọt miệng "Không ai ở đây là tác giả đó. Nhưng anh hỏi có việc gì không?" "Tôi hỏi để báo cho tác giả đó biết là anh chàng lãng tử trong truyện đó là bạn tôi. Anh ta nhờ tôi đi tìm tác giả để đính chính là có mấy chỗ viết sai” Nói xong, anh ta cúi chào và bỏ đi. Tôi linh cảm điều gì bất thường nên đứng lên bước theo “Nầy anh gì đó ơi! Anh cho hỏi thăm” Anh ta tiếp tục đi. Tôi lẽo đẽo theo sau “Anh kia ơi!” Anh ta đi chậm lại và ngồi xuống cạnh một chiếc bàn, loại thường thấy trong các công viên, để chờ tôi. Tôi nóng ruột vội hỏi “Anh cho tôi hỏi thăm. Bạn anh, có trong trại hè nầy không? Tôi có đọc truyện ngắn đó nên tò mò muốn hỏi cho biết. Vậy thôi. Tác giả cũng là bạn tôi” Anh ta cười vẻ chế giễu “Anh ta có ở đây. Chị muốn gặp không?” “Chị bạn tôi cần gặp chứ tôi thì gặp làm gì!” Anh ta hát, bộ râu giả nhúc nhích như con sâu màu đen đang cựa quậy “Hãy ngồi xuống đây, vai kề sát vai…” Tôi ngồi xuống ghế, phía đối diện, sốt ruột “Anh ấy là bạn anh. Có dự trại hè nầy. Phải không?” “Chị muốn gặp thì tôi chỉ cần kêu lên một tiếng là anh ta sẽ đến ngay” “Tôi chỉ là độc giả thôi, tò mò muốn xem mặt mũi nhân vật ra sao, nhưng với điều kiện…” “Tôi biết rồi. Có thể anh ta đã có người yêu, đã có gia đình….” Tôi ngắt lời “Nếu như thế thì tôi không muốn gặp, cũng xin anh đừng cho anh ta biết rằng có tôi ở đây. Tôi sẽ rời khỏi đây ngay bây giờ” “Ôi, anh ta vừa xấu vừa vụng về, làm gì có cô nào thèm nhìn đến. Chỉ hi vọng có một người nhớ đến.” Tôi linh cảm người tôi muốn tìm đang ngồi trước mặt tôi “Tôi vẫn chưa hiểu, anh ta bảo tôi viết sai ở chỗ nào?” “Chị viết, cô bé trong truyện không nói câu nào trong suốt buổi chiều bão tuyết đó” “Đúng rồi! Con nhỏ đâu có trả lời câu nào!”

Anh ta bỏ kiếng đen ra, gỡ bộ râu giả ra, nhìn tôi, chờ đợi. Tôi kêu lên, mừng rỡ “Đúng là anh rồi!” Người con trai mà tôi mong gặp lại. Anh vẫn không thay đổi. “Bây giờ cô bé cố nhớ lại, bữa đó, em có trả lời. Nếu em không nhớ là em đã vô tình với anh. Em chỉ trả lời có hai câu thôi. Bây giờ anh hỏi lại nghe “Bé tên gì?” Tôi cúi đầu yên lặng. Buổi chiều trong công viên thật yên tĩnh. Có tiếng chim hót trong cành cây trên cao và tiếng cười của các trại viên vang vọng từ xa… Một lúc thật lâu, tôi nói “Không nói đâu!” Tôi liếc nhìn. Anh ta cười phá lên như người vừa tìm được một niềm vui “Đúng rồi. Giỏi lắm! Câu thứ hai “Cô bé cho anh đến nhà thăm. Được không?” Tôi làm nghiêm, lắc đầu “Không được đâu. Ba mẹ biết, la chết!”. Rồi chúng tôi nhìn nhau cùng cười.

Tôi đã từng tưởng tượng buổi gặp lại anh, sẽ cảm động, tình tứ lắm. Không ngờ cũng bình thường như với bạn quen. Anh ta nói “Còn câu thứ ba nữa. Hôm đó, khi anh đưa em về nhà, trước khi em xuống xe anh có hỏi một câu, nhưng em không trả lời. Bây giờ anh hỏi lại “Cho anh cầm tay em. Được không?” Tôi sung sướng vì thấy anh rất thân thiết và đáng tin cậy.

“Được chứ!” Tôi đưa bàn tay ra. Anh cầm lấy, áp bàn tay tôi lên mặt anh.

Phạm Thành Châu

**Tác phẩm đã phát hành:

- Bức Họa Khỏa Thân (248 trang)
- Nhớ Huế (248 trang)
- Lý Lẽ Của Trái Tim (275 trang)

Giá mỗi tập 12 USD. (trong nước Mỹ). Mua ba (3) tập trở lên, giá mỗi tập 10 USD kể cả cước phí. Gửi sách trước, trả tiền sau. Liên lạc:

Phạm Thành Châu

7004 Beverly Lane
Springfield VA 22150
Phone: (703) 569-0124
(571) 480-3276 (c)
(xin để lại lời nhắn)

GIÁ MÀ... ! cười tí tỉnh

Đêm đã khuya, gã đàn ông quá say đứng gõ cửa một căn nhà. Một người phụ nữ mở cửa, ngạc nhiên hỏi:

- Ôi anh, sao anh về trễ thế?

Gã đàn ông cúi đầu lắp bắp:

- Anh xin lỗi em, hôm nay gặp bạn bè vui quá nên anh về trễ, làm phiền đến em.

Người phụ nữ tươi cười đáp:

- Không có gì đâu anh, anh say thế mà còn biết đường về nhà là tốt rồi!

Gã đàn ông vẫn lè nhè tiếp:

- Nhưng anh vẫn phải xin lỗi em vì sau đó anh và các bạn có đi tăng 2, vui vẻ cùng các em ở quán bia ôm.

Người phụ nữ vẫn tươi cười đáp:

- Có gì đâu anh, đàn ông các anh có tí rượu bia vào là hay thích đi tăng 2, tăng 3 như vậy.

Gã đàn ông lại nói:

- Anh lại xin lỗi em vì sau đó anh và các bạn đã đánh bạc và anh đã thua hết sạch tiền.

Người phụ nữ vẫn tươi cười đáp:

- Không sao đâu anh, tiền bạc là vật ngoài thân. Anh sẽ làm việc và kiếm lại được mà.

Gã đàn ông lại nói:

- Điều cuối cùng mà anh muốn xin lỗi em là trên đường về đây anh đã vượt đèn đỏ và bị công an giữ xe rồi.

Người phụ nữ vẫn ôn tồn đáp:

- Anh đừng lo, ngày mai anh đến nộp phạt rồi lấy xe về thôi.

Gã đàn ông quỳ xuống nức nở:

- Ôi em, Đức Chúa trời của anh, Thánh Ala của anh, Phật Bà của anh, thiên thần của anh, chỉ có ở đây - trong ngôi nhà đầy tình yêu thương này anh mới cảm nhận được hết sự bình yên và cả sự tha thứ, chia sẽ, cảm thông
 sâu sắc đến như vậy từ người vợ hiền yêu quý như em.

Người phụ nữ mĩm cười đáp:

- Cầu cho Chúa, Trời, Tiên, Phật, Thánh, Thần phù hộ cho anh; cầu cho anh được bình yên và nhận được sự tha thứ, chia sẽ, cảm thông trong chính ngôi nhà của mình như anh mong muốn. Nhưng anh phải gõ cửa căn hộ bên cạnh,
 vì đó mới là nhà của anh!

*

Tất cả phụ nữ trên thế gian này đều có tấm lòng rộng mở. Họ sẵn sàng tha thứ, chia sẽ, cảm thông với những sai lầm khó chấp nhận nhất của người đàn ông...Miễn sao người đó không phải là chồng mình.

*

Còn tất cả đàn ông trên thế gian này đều lấy nhầm vợ, đáng lý ra phải lấy cô hàng xóm ...!
 

06 December 2021

Ảnh đẹp

 Photo by Trần Đức Tạo

Quan hệ Tokyo - Bắc Kinh xấu đi nhanh chóng từ khi Fumio Kishida trở thành thủ tướng Nhật

Thùy Dương (rfi)

Vốn dĩ đã không tốt ngay từ dưới thời thủ tướng Nhật Yohishide Suga, quan hệ giữa Nhật Bản với Trung Quốc lại càng xuống cấp với tốc độ nhanh chóng kể từ khi Fumio Kishida lên nắm chức thủ tướng. Tokyo hiện giờ coi Trung Quốc là kẻ thù chính của Nhật Bản. 
  
Trên đây là nhận định của Pierre-Antoine Donnet, chuyên gia về Trung Quốc, Nhật Bản và các xung đột lớn ở châu Á. RFI giới thiệu bài viết này đăng trên trang mạng châu Á The Asialyst ngày 02/12/2021. (H: Tân thủ tướng Nhật Fumio Kishida - Jiji Press/AFP)

Ngày 27/11/2021, tân thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida không ngần ngại tuyên bố Tokyo đang xem các tất cả các lựa chọn, kể cả việc làm thế nào để quân đội Nhật Bản có được khả năng tấn công phá hủy nhắm vào kẻ thù, hứa hẹn tạo ra các lực lượng phòng thủ mạnh hơn để bảo vệ đất nước trước các mối đe dọa ngày càng tăng từ Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Nga. 

Cũng trong lần đầu tiên đi thanh tra các đội quân tại một căn cứ phía bắc Tokyo trên cương vị thủ tướng, trước 800 quân nhân, ông Fumio Kishida nhấn mạnh tình hình an ninh quanh Nhật Bản đang biến chuyển nhanh chóng và thực tế hiện nay "nghiêm trọng hơn bao giờ hết", “những điều tưởng chừng chỉ xảy ra trong tiểu thuyết khoa học viễn tưởng đã trở thành hiện thực bây giờ”.  

Lý do là Bắc Triều Tiên vẫn tiếp tục các vụ thử nghiệm tên lửa đạn đạo ngày càng tinh vi hơn, trong khi đó Trung Quốc tiếp tục tái vũ trang theo tốc độ nhanh chóng mặt, với các hoạt động ngày càng hiếu chiến trong khu vực. Chính vì thế, chính phủ Nhật sẽ tiến hành "các cuộc thảo luận bình tĩnh và thực tế" để xác định những gì cần thiết để bảo vệ cuộc sống của người dân đồng thời thu hút được sự ủng hộ của dân chúng.  

Việc đạt được "khả năng tấn công" chống các mục tiêu quân sự nước ngoài là một khái niệm gây chia rẽ dư luận Nhật Bản. Đối với một số người phản đối, điều nói trên vi phạm Hiến pháp chủ hòa mà Hoa Kỳ áp đặt đối với Nhật Bản sau khi quân Nhật đầu hàng hồi năm 1945. 

Trước đây, ông Fumio Kishida khá ôn hòa, nhưng từ khi lên nắm quyền thủ tướng, ông đã có quan điểm cứng rắn hơn nhiều, trở thành một “tông đồ”, “người truyền bá” về việc tăng cường khả năng quân sự, thậm chí về việc tăng gấp đôi ngân sách quốc phòng của Nhật Bản. 

Hôm thứ Sáu, 26/11, chính phủ cũng đã bật đèn xanh bổ sung 770 tỷ yên (6,8 tỷ đô la) cho ngân sách quân sự năm 2021 để mua tên lửa, tên lửa chống tàu ngầm và các loại vũ khí khác để đối phó với điều mà Tokyo xem là sự leo thang trong các hoạt động quân sự của Trung Quốc, Nga và Bắc Triều Tiên. 
Nếu ngân sách bổ sung được Quốc Hội thông qua, ngân sách quân sự cho năm 2021 của Nhật Bản sẽ đạt mức chưa từng thấy kể từ năm 1945, với hơn 6.100 tỷ yên (53,2 tỷ đô la), tăng 15% so với cùng kỳ năm 2020. Ngân sách quân sự khi đó sẽ chiếm hơn 1% GDP của Nhật Bản. 

Bộ trưởng Quốc Phòng Nobuo Kishi thậm chí còn tiến xa đến mức nói rằng ủng hộ việc tăng gấp đôi mức chi tiêu quân sự để Nhật Bản sẽ có thể đối mặt với tình hình an ninh tồi tệ hơn mỗi ngày. Thế nhưng, những người phản đối ông tin rằng số tiền nói trên nên được dành cho các dịch vụ chăm sóc sức khỏe bởi Nhật Bản là quốc gia dân số già hóa với tốc độ nhanh kỷ lục trên thế giới. 

Trợ giúp hậu cần cho Hoa Kỳ nếu Trung Quốc tấn công Đài Loan 

Cũng như đối với Hoa Kỳ, chủ đề chính trong căng thẳng giữa Nhật Bản và Trung Quốc là vấn đề về Đài Loan, hòn đảo mà Bắc Kinh coi là một tỉnh Trung Quốc phải lấy lại, và bằng vũ lực nếu cần thiết. 
Theo một báo cáo gần đây của Trung Quốc, sự xích lại gần nhau giữa Nhật Bản và Đài Loan cho thấy Tokyo và Washington hiện đang chuẩn bị hợp tác với nhau để ngăn chặn Bắc Kinh sử dụng vũ lực chống lại Đài Loan. Theo báo cáo được báo An ninh và các vấn đề hàng hải ở châu Á-Thái Bình Dương công bố vào đầu tháng 11/2021, "Nhật Bản không chỉ gửi đi các tín hiệu ở cấp chính thức và cá nhân, mà còn đang cố gắng tìm cách (đáp lại mối đe dọa của Trung Quốc đối với Đài Loan) thông qua một liên minh quân sự với Hoa Kỳ".  

Tờ báo này giải thích, mặc dù đại đa số người Nhật đều gắn bó với Hiến pháp chủ hòa và phản đối việc Nhật Bản tham gia vào một cuộc xung đột vũ trang, nhưng nhà chức trách Nhật Bản đã xem xét 3 kịch bản. Kịch bản nào cũng khuyến nghị rõ ràng là các lực lượng phòng vệ của Nhật sẽ hỗ trợ hậu cần cho Hoa Kỳ trong trường hợp xảy ra chiến tranh ở Đài Loan, trong khuôn khổ "thỏa thuận phòng thủ tập thể" mà mục tiêu trước tiên là bảo vệ Nhật cũng như các căn cứ của Mỹ ở Nhật Bản trước một cuộc tấn công của Trung Quốc. 

Vì thế, chính phủ Nhật Bản sẽ xem cuộc xâm lược Đài Loan là một mối đe dọa trực tiếp và nguy hiểm đối với an ninh quốc gia và sự ổn định của khu vực, báo cáo của Trung Quốc nhấn mạnh. Tác giả báo cáo, Ngô Hoài Trung (Wu Huaizhong), một nhà nghiên cứu của Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, viết : “Thật khó có thể tưởng tượng rằng Nhật Bản chủ động tích cực tham gia ngắn hạn hoặc trung hạn vào một cuộc chiến tranh không thể kiểm soát và thảm khốc mà không quan tâm đến cái giá phải trả”, nhưng “rõ ràng là Nhật Bản sẽ hỗ trợ hậu cần cho Hoa Kỳ và các đồng minh. Câu hỏi không phải là “liệu có hay không" mà là "khi nào" Nhật Bản sẽ đưa ra quyết định nói trên." 
Mối liên hệ kinh tế và an ninh "phức tạp” 

Bằng chứng là các hạm đội quân sự của Mỹ và Nhật Bản đã tham gia hàng loạt cuộc thao dợt quân sự chung trong những năm gần đây, kể cả hồi đầu tháng 10/2021 tại Biển Đông. Đây là đợt thao diễn chung đầu tiên tại vùng biển Đông mà Trung Quốc đòi chủ quyền, với diện tích gần 4 triệu km2 và chạy dọc theo bờ biển Đài Loan, Philippines, Indonesia, Singapore, Malaysia và Việt Nam. 

Nhiều nhà nghiên cứu khác của Trung Quốc đã cảnh báo Nhật Bản về ý định Tokyo sử dụng Liên Hiệp Quốc để tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình, với ý định trở thành một trong những cường quốc quân sự lớn trên thế giới. Các chuyên gia quân sự của Đại học Thanh Hoa, Hu Fangxin và Zhang Lihua, viết trên báo chí Nhà nước Trung Quốc là Bắc Kinh phải đề phòng những nỗ lực của Tokyo nhằm tìm kiếm cơ hội “lách” Hiến pháp chủ hòa. Đối với Zhang Jifeng, một chuyên gia khác về Nhật Bản tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, “khi [các lực lượng phòng vệ Nhật Bản] tham gia các cuộc thao dợt ở Biển Đông, rõ ràng họ đã vi phạm Hiến pháp” của Nhật Bản. 

Nhà phân tích Thomas Glucksmann viết trên chuyên san Mỹ The Diplomat : “Mối quan hệ của Nhật Bản với Trung Quốc bị giam hãm giữa những mối liên hệ kinh tế và an ninh rất phức tạp”. Quả thực, “Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Nhật Bản, Nhật đã xuất khẩu hơn 141 tỷ đô la hàng hóa sang nước này vào năm 2020, so với 118 tỷ đô la xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Nhưng vấn đề là, như bộ Quốc Phòng Nhật Bản đã nhấn mạnh, Trung Quốc cũng là thách thức địa chính trị lớn nhất” của Nhật Bản, và đó là một mối lo ngại của tân thủ tướng Kishida Fumio.  

Thomas Glucksmann cho biết thêm: “Đối mặt với mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tăng của Trung Quốc trong lĩnh vực quân sự, bộ Quốc Phòng Nhật Bản đã tăng cường khả năng chiến đấu chống lại mối đe dọa này, thông qua việc triển khai một bộ chỉ huy quốc phòng mới với khoản đầu tư lên tới 5,7 tỷ yen (341 triệu đô la) chỉ riêng cho năm 2021 để trang bị cho Nhật Bản các công nghệ mới trong lĩnh vực an ninh mạng. Tuy nhiên, điều 9 và 21 của Hiến pháp Nhật Bản lại cấm các lực lượng phòng vệ Nhật Bản tiến hành bất kỳ cuộc chiến răn đe, phủ đầu nào, điều này hạn chế những gì Nhật Bản có thể làm khi áp dụng một chiến lược chống lại các mối đe dọa an ninh mạng cũng như năng lực tình báo trong lĩnh vực này." 

Các căn cứ quân sự của Mỹ tại Nhật, mục tiêu tiềm ẩn của tên lửa Trung Quốc 

Cùng với những căng thẳng mới này, hình ảnh của Trung Quốc trong mắt dân Nhật cũng đang xấu đi. Theo một cuộc thăm dò của đài BBC hồi năm 2014, chỉ 3% người Nhật có cái nhìn tích cực về Trung Quốc, 73% số người được hỏi cho biết có quan điểm tiêu cực về Trung Quốc, tỷ lệ đánh giá tiêu cực cao nhất thế giới về Trung Quốc. Từ khi đó, thái độ bài Trung ở Nhật còn tăng đáng kể. Đến năm 2019, theo khảo sát của trung tâm nghiên cứu Mỹ Pew Research Centrer, 85% người Nhật có đánh giá tiêu cực về láng giềng Trung Quốc. 

Vào ngày 13/07/2021, bộ Quốc Phòng Nhật Bản đã công bố một bản đánh giá thường niên, theo đó Tokyo lo ngại về những căng thẳng ngày càng tăng quanh Nhật. Tài liệu nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải ý thức được về tình hình hiện tại với cảm giác khủng hoảng ở mức cao hơn bao giờ hết … Đặc biệt, sự cạnh tranh trong các lĩnh vực công nghệ sẽ ngày càng căng thẳng hơn. Điều cần thiết là chúng ta phải theo dõi sát sao tình hình với một cảm giác khẩn cấp nghiêm trọng chưa từng có." 

Mối lo ngại ngày càng tăng của chính quyền Nhật Bản về các hoạt động quân sự của Trung Quốc quanh Đài Loan có thể được hiểu là do Nhật Bản gần với Trung Quốc và Đài Loan về mặt địa lý. Đặc biệt, Nhật Bản là nơi đặt nhiều căn cứ quân sự của Mỹ, trong đó có Kadena (ở Okinawa) - căn cứ không quân lớn nhất của Mỹ tại Đông Á. Những căn cứ quân sự này rất có thể trở thành mục tiêu của tên lửa Trung Quốc nếu xung đột xảy ra ở Đài Loan. 

Hồi đầu tháng 7/2021, ông Taro Aso, khi đó là phó thủ tướng Nhật Bản kiêm bộ trưởng Tài Chính, công khai tuyên bố Nhật Bản phải hợp lực lượng vũ trang với Hoa Kỳ để bảo vệ Đài Loan trước bất kỳ mưu toàn xâm lược nào của Trung Quốc. Tuy nhiên, không lâu sau đó, cũng chính ông Taro Aso cũng đã hòa dịu hơn nói rằng bất kỳ tình huống khẩn cấp nào cũng phải được giải quyết thông qua đối thoại. 

Hồi tháng 04/2021, cựu thủ tướng Nhật Yoshihide Suga là quan chức nước ngoài đầu tiên được tổng thống Mỹ Joe Biden tiếp tại Nhà Trắng kể từ khi ông Biden nhậm chức vào tháng Giêng. Sau cuộc gặp, hai lãnh đạo đã ra thông cáo chung bày tỏ cam kết gìn giữ sự ổn định ở Đài Loan. Đó là lần đầu tiên Nhật Bản dùng những từ ngữ này kể từ khi Tokyo công nhận Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa vào năm 1972, đồng thời cắt đứt quan hệ ngoại giao với Đài Bắc. 

04 December 2021

Hoang Đảo Lối Về Qua, thơ 30/4



Dạo:
       Trở về thăm lại đảo hoang,
Ngậm ngùi lối cũ, mênh mang lưới sầu.


   Hoang Đảo Lối Về Qua

     Bờ biển vắng, gió vờn buốt mặt,
     Bóng người già héo hắt lặng câm.
         Mấy mươi năm khóc âm thầm,
Cuối đời may được một lần về thăm.

     Đảo tỵ nạn bao năm về trước,
     Rộn rịp người bỏ nước ra khơi,
         Ngày nay đã biến thành nơi
Cây rừng cỏ dại tranh phơi nắng tà.

     Nhà tạm trú xưa đà đổ nát,
     Bến tàu hoang bụi xác xơ bay.
         Bùi ngùi khóe mắt chợt cay,
Người quen cảnh cũ giờ đây không còn.

     Xác thuyền cũ mỏi mòn ngậm cát,
     Khách năm nào tản mác nơi đâu.
         Sương dày, nắng dạn, mưa sâu,
Từng manh gỗ mục lo âu ngóng chờ.

     Mồ tập thể mờ mờ con số,
     Hồn không tên buồn khổ lang thang.
         Từ khi định mệnh lỡ làng,
Mịt mù tin tức, võ vàng người thân.

     Bia tưởng niệm qua lần đục bỏ,
     Ngẩn ngơ trong mưa gió phũ phàng.
         Bước chân lữ thứ ngỡ ngàng,
Thương cho số phận trăm ngàn thuyền nhân.

     Người sửng bước tần ngần trước mộ,
     Nhớ lại thời khốn khổ đã qua.
         Những âm thanh tưởng nhạt nhòa,
Bỗng trong phút chốc xót xa vang lừng.

     Tiếng tở mở reo mừng huyên náo,
     Khi con thuyền đến đảo bình an,
         Người ôm hy vọng hỏi han,
Kẻ nghe tin dữ khóc than dậy trời.

     Tiếng thổn thức của người thiếu nữ,
     Sa tay bầy thú dữ Thái Lan,
         Đành cam ngọc nát hoa tàn,
Khúc dây oan nghiệt xóa tan nợ đời.

     Tiếng thét lẫn tiếng cười lạnh ngắt,
     Của chàng trai bị bắt hồi hương,
         Lưỡi dao rạch nát can trường,
Xác thân tạm gửi nhờ phương trời này.

     Trong tiếng gió cuối ngày lồng lộng,
     Tưởng còn nghe vang vọng câu thề:
         - Ra đi quyết chẳng trở về,
Khi còn lũ giặc trên quê hương mình.
                            **
     Người sực tỉnh ngước nhìn biển rộng,
     Biết nơi nào là bóng quê huơng.
         Men theo kỷ niệm tìm đường,
Ngậm ngùi chỉ thấy đại dương thét gào.

     Thăm chốn cũ, nghẹn ngào tê tái,
     Thương những người sớm phải xuôi tay.
         Đưa chân mong được có ngày,
Ngờ đâu xương trắng chốn này bơ vơ.

     Dân Nam vẫn mong chờ trời sáng,
     Bốn mươi lần đếm tháng Tư qua.
         Tay run, chân mỏi, mắt lòa,
Con đường phục quốc vẫn xa tít mù.

     Đất nước mất, mối thù chưa trả,
     Nhưng lòng người sớm đã đổi thay.
         Đuôi chồn đú đởn tung bay,
Xoay chiều đón gió loay hoay vầy đoàn.

     Quê mẹ đó giờ toàn trái đắng,
     Khắp cây cành trĩu nặng buồn đau.
         Nơi nơi oán khí ngập đầu,
Nhọc nhằn tóc trắng, dãi dầu tuổi xanh.

     Nhà giam lớn sặc tanh mùi máu,
     Của những người theo dấu tiền nhân,
         Gióng lên tiếng nói lương tâm,
Nên thầm gánh chịu đòn ngầm đớn đau.
                            **   
       Nhìn quá khứ, lệ sầu tuôn đổ,
 Ngẫm tương lai, thống khổ đoanh tròng.
         Mưa đông nắng hạ xoay vòng,
Nỗi hờn vong quốc mãi không phai tàn.

     Buồn nghĩ chuyện giang san đất nước,
     Biết làm sao đổi được cơ trời.
         Tháng Tư rồi đó ai ơi,
Bao nhiêu nước mắt còn rơi trên đường.

                 Trần Văn Lương
         Cali, ngày Quốc Hận 2015

                                                  ** 

Tranh: 

NIỀM ĐAU CỦA BIỂN 
Oil on canvas 36x48 inch (91.5cm X 122cm)
by A.C.La Nguyễn Thế Vĩnh

Việt Nam Cộng Hòa lừng lững đi vào lòng đất nước, tiểu luận



Trần Doãn Nho

1.

30/4/1975, Việt Nam Cộng Hòa (VNCH) [1] tức tưởi chết!

Đọc được từ một email tình cờ lạc vào inbox tôi:

“Còn nhớ trưa ngày 30/4/1975 dưới bầu trời u ám như muốn đổ lệ, tôi đứng ngay cổng xe lửa số 6 trên đường Trương Minh Giảng – Phú Nhuận. Lúc đó lính Cộng Hòa đã trút bỏ quần áo đi bộ từng đoàn thất thểu. Súng ống, ba-lô, quân phục họ vất đầy lề đường. Xe tăng và các binh đoàn Motolova của Cộng Sản đã tràn vào thủ đô Sài Gòn, chạy rầm rầm hướng về Bộ Tổng Tham Mưu. Chung quanh ai cũng hốt hoảng lo tìm đường chạy về nhà, giờ này đi di tản kể như đã quá trễ. Lâu lâu lại thấy một vài đứa khốn nạn Cách Mạng 30/4 đeo băng đỏ ngồi trên xe Jeep cầm súng chĩa lên trời, chúng bắn từng tràng đạn chào mừng ngày Giải Phóng. (…) Sau ngày 30/4 vào khoảng tháng 5 khi có chiến dịch Bài Trừ Văn Hóa Đồi Trụy Mỹ Ngụy, có một vụ chấn động Sài Gòn là vụ nổ ở một tiệm cho mướn sách cũ. Chủ tiệm lùa hết bọn đeo băng đỏ vào trong rồi mở kíp lựu đạn tự sát cho dính chùm. Nghe đâu chết vài mống Cách Mạng 30/4, ông chủ cũng chết. Tiệm này nằm trong phường 10, quận Phú Nhuận (chung với phường của nhà mình bên đường Thiệu Trị – Nguyễn Huỳnh Đức). Còn một vụ khác vào khoảng năm 1976, có một gia đình bên khu đường rầy xe lửa hướng đi ra Cống Bà Xếp. Gia đình này có hai vợ chồng và tám đứa con. Vì căm phẫn chế độ Cộng Sản, họ đã tìm ra đường thoát. Hôm đó, họ nấu một nồi cháo vịt, bỏ thuốc giết chuột vô, cả nhà cùng ăn chung bữa cuối cùng rồi nắm tay nhau chết hết. [2]

Đọc được từ một nữ bộ đội miền Bắc, sau này là nhà văn nổi tiếng Dương Thu Hương:

“Lần thứ nhất khi đội quân chiến thắng vào Sài Gòn năm 1975, trong khi tất cà mọi người trong đội quân chúng tôi đều hớn hở cười thì tôi lại khóc. Vì tôi thấy tuổi xuân của tôi đã hy sinh một cách uổng phí. Tôi không choáng ngợp vì nhà cao cửa rộng của miền Nam, mà vì tác phẩm của tất cả các nhà văn miền Nam đều được xuất bản trong một chế độ tự do; tất cả các tác giả mà tôi chưa bao giờ biết đều có tác phẩm bầy trong các hiệu sách, ngay trên vỉa hè; và đầy rẫy các phương tiện thông tin như TV, radio, cassette. Những phương tiện đó đối với người miền Bắc là những giấc mơ.” [3]

2.

Chao ôi, đã bốn mươi lăm năm rồi kể từ cái ngày tang thương 30/4/1975!

Trong những ngày này, khi tất cả chúng ta ngậm ngùi nhớ lại thời điểm bi thảm đó, thì trên diễn đàn Liên Hiệp Quốc, chính quyền Cộng Sản Việt Nam đang cố gắng vô hiệu hóa công hàm nhượng bộ Trung Quốc của thủ tướng Phạm Văn Đồng năm 1958 bằng cách khẳng định tính cách hợp pháp của chế độ VNCH trong cuộc đấu tranh pháp lý giành lại hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa qua hai Công Hàm 257-HC năm 2016 [4] và A/72/692 năm 2018 do họ gửi cho Liên Hiệp Quốc. [5] Xin dẫn một trích đoạn liên hệ:

“Từ khi quân đội Pháp rút khỏi Việt Nam năm 1956, chính quyền VNCH đã tiếp quản quần đảo Trường Sa từ Pháp. Bằng Sắc Lệnh Số 143-NV đề ngày 22 tháng 10 năm 1956, Chính Phủ nước Việt Nam Cộng Hoà đã chuyển quần đảo Trường Sa từ tỉnh Bà Rịa về tỉnh Phước Tuy. Trong khoảng thời gian giữa 1954 và 1975, Việt Nam tạm thời bị chia thành hai phần. Do vị trí địa lý, vào thời gian này, các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa được đặt dưới quyền cai trị của chính phủ VNCH (Miền Nam Việt Nam). Như thế, sự kiện chính phủ VNCH hành xử việc cai trị lãnh thổ hai Quần Đảo trong thời điểm đó là phù hợp với thực tế và luật pháp trong bối cảnh của giai đoạn này. Thông lệ quốc tế chỉ rõ rằng trong thời Chiến Tranh Lạnh, có sự hiện diện của hai quốc gia giống Việt Nam như Đức, Yemen…(…) Vào năm 1975, sau khi Trung Quốc sử dụng vũ lực để chiếm cứ quần đảo Hoàng Sa (vào tháng 1 năm 1974), Chính Phủ VNCH đã công bố một Bạch Thư đưa ra những bằng chứng lịch sử xác định một cách rõ ràng và đầy thuyết phục chủ quyền lâu dài của Việt Nam trên hai quần đảo này.” [6]

Trong lúc nguy cấp, rốt cuộc, nhà cầm quyền Cộng Sản buộc phải bỏ cái thói kiêu ngạo cổ hữu, chính thức thừa nhận sự hiện hữu hợp pháp của VNCH như một cái phao cứu sinh.

Thực tế là, VNCH đã từng là một quốc gia có cương thổ, có quân đội, có chủ quyền pháp lý, được 87 quốc gia trên thế giới công nhận và đã là thành viên của nhiều Uỷ Ban trong Liên Hiệp Quốc, trong lúc vào thời điểm đó, chính quyền Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa của miền Bắc chỉ được một số rất ít các quốc gia trong khối Cộng Sản thừa nhận. Khi nói đến VNCH, thường thì người ta chỉ nghĩ đến các chính quyền: chính quyền Ngô Đình Diệm, chính quyền Nguyễn Khánh, chính quyền Nguyễn Cao Kỳ, chính quyền Nguyễn Văn Thiệu… Và khi nghĩ đến các chính quyền, người ta chỉ nhìn thấy một VNCH đầy những hình ảnh tiêu cực: tham nhũng thối nát, thay ngôi đổi chủ xoành xoạch, lệ thuộc ngoại bang… và dựa vào đó, quy cho VNCH là phồn vinh giả tạo, là đầy dẫy các tệ nạn xã hội, là bất công, áp bức, vân vân và vân vân. Thực ra, cũng như những quốc gia khác, VNCH là một tổng thế, có cái tiêu cực, nhưng không thiếu những điều tích cực. Và những điều tích cực đó là hình ảnh của một VNCH khác, đẹp đẽ, nhân bản, dân tộc, thường bị che giấu bởi thiên kiến hay bị xuyên tạc một cách bất công.

Với riêng tôi (mà cũng là cả thế hệ chúng tôi) sinh trưởng trong lòng chế độ VNCH, nơi chúng tôi được trưởng thành như những con người tự do, được học hành, được mơ ước, được tranh đấu chống bất công, áp bức, nói tóm lại, được tự hào là người Việt Nam, thì VNCH không chỉ là một một quốc gia, một dân tộc mà hơn thế nữa, đó là một quá khứ thân thuộc, êm đềm, sinh động, đa dạng và phong phú. VNCH tuy không còn nữa, nhưng với chúng tôi, VNCH không hề biến mất.

3.

28 November 2021

Để suy gẫm

Câu viết đầy đủ: "Errare humanum est, sed in errare perseverare diabolicum."

Tìm hiểu danh từ Pháp trong “pháp trị” và “pháp quyền”.

 Gs Vũ Quốc Thúc

Nếu có một danh từ rất thông dụng trong giới Luật gia cùng người học luật, đó chính là danh từ “Pháp”. Cũng vì nó đã trở nên quá quen thuộc nên ít ai, hiếu kỳ, thấy cần phải tra cứu từ điển xem từ “pháp” được định nghĩa ra sao. Vả chăng từ “Pháp” ít khi được dùng đơn lẻ mà luôn luôn gắn với một từ khác, hoặc đặt trước (thí dụ: Hiến pháp, Lập pháp, Hành pháp, Tư pháp v.v..) hoặc đặt sau (thí dụ: Pháp chế, Pháp luật, Pháp lý, Pháp nhân v.v..). Nhờ sự “gắn bó” này, kẻ nói cũng như người nghe, kẻ viết cũng như người đọc , hiểu ngay khái niệm được đề cập. Hậu quả là từ “pháp” mất một phần lớn ý nghĩa tự tại của nó và bị coi như một phụ từ. Sở dĩ tác giả bài tiểu luận này đã “lẩm cẩm” tìm hiểu từ “pháp”, chính vì qua mạng internet, được biết là tại quốc nội, đã có một cuộc tranh luận hào hứng về danh xưng nên đặt cho thể chế: “Pháp quyền hay Pháp trị?”. Chúng tôi không muốn tham gia cuộc tranh luận đầy hứa hẹn này: tuy nhiên cái tin ấy đã kích thích ký ức tôi: tôi hồi tưởng thời kỳ đã qua, xét xem khái niệm “pháp” đã đến với tâm trí tôi như thế nào? Đã biến chuyển như thế nào qua sự học tập của tôi ở cấp tiểu học, rồi trung học, rồi Đại học Luật khoa? Khái niệm này đã lớn mạnh ra sao do kinh nghiệm hoạt động của tôi trong mấy chục năm vừa qua? Đây quả thực là một cuộc “du ngoạn dĩ vãng” có thể mang lại những khám phá bất ngờ.

Cuốn “Hán Việt từ điển” của học giả Nguyễn Văn Khôn (ấn bản DAINAM Publishing Co. 1987 Glendale, California, U.S.A.) đã định nghĩa chữ “Pháp” như sau: Tr.697: Pháp: a) Phép, khuôn phép b) Pháp luật c) Hình phạt d) Lễ giáo e) Bắt chước f) Đạo lý của nhà Phật g) Chế độ h) Họ.

Tôi nhận thấy tuy cùng một bộ ký tự (thủy) mà danh từ “Pháp” có tới 7 nghĩa, trong đó các nghĩa a , b , c , d , f và g rõ rệt có liên hệ. Đối chiếu với trường hợp bản thân, tôi khám phá là khái niệm “pháp” đã đến với tôi trong thời thơ ấu, dưới dạng khuôn phép.

Rồi khi tôi học lịch sử Việt Nam và lịch sử Pháp Quốc ở các cấp tiểu và trung học, khái niệm này biến dạng thành hình pháp gắn bó với quyền hành của kẻ cai trị đất nước.Từ lúc theo học ngành Luật ở Trường Đại học Hà Nội, tôi mới có một kiến thức rõ ràng về sự khác biệt giữa những cái gọi là pháp luật, là lễ giáo, là đạo lý , là chế độ chính trị. Sau Thế chiến 2 , nhờ sự hiểu biết thời cuộc quốc tế và nhất là qua kinh nghiệm hoạt động cũng như kinh nghiệm sống của bản thân, tôi đã đạt được một ý thức sâu sắc hơn về sự hiện hữu của một nền Pháp Lý siêu việt, không thể giới hạn vào một khoảng không gian và thời gian nhất định. Dưới đây tôi đi vào chi tiết của 4 chặng diễn biến vừa kể.

Chặng thứ nhất: Pháp = Phép, khuôn phép

Trong những năm thơ ấu, sống với bố mẹ, luôn luôn tôi nghe nói “phép”, gần như không bao giờ nghe nói “pháp”. Phải chăng từ “phép” mới thuần túy là chữ nôm còn từ “pháp” là mượn ở chữ Hán, thông dụng trong giới Nho học nhưng ít dùng trong cuộc sống hàng ngày? Vấn đề này xin dành cho các nhà ngữ học cứu xét: tôi chỉ cần xác định là thời ấy, mỗi ngày tôi phải nhiều lần nói câu: ” Xin phép “trước khi ăn, uống hoặc ra khỏi nhà mặc dù đó chỉ là một lời xin chiếu lệ. Nếu không xin như vậy, có thể bị quở là vô lễ, không theo đúng “khuôn phép” của một gia đình lễ giáo. Tôi đã khám phá sự tương đương của hai chữ “phép” và “pháp” nhờ hai cơ hội. Cơ hội thứ nhất khi trong lớp học, thầy giáo dạy môn Toán pháp với các phép tính Cộng, Trừ, Nhân, Chia. Cơ hội thứ hai khi đọc tiểu thuyết thẩy kể chuyện có những ông quân sư “pháp thuật cao cường” biết phù phép biến hoá hạt đậu thành binh lính, hoặc “hô phong hoán vũ” tạo nên những cơn bão “cát bay đá chạy”. Có sự liên hệ gì giữa lời “xin phép” và các phép tính Cộng, Trừ, Nhân, Chia cùng pháp thuật của các ông “Tướng Tàu” không? Dĩ nhiên tôi chẳng cần biết và cho đến nay vẫn chưa hiểu nổi. Dẫu sao, từ ngày tham gia sinh hoạt xã hội, luôn luôn được nghe bàn về các “biện pháp” “phương pháp” “giải pháp” do các chính khách, các chuyên gia, các học giả, ký giả… áp dụng hay đề nghị… Hiển nhiên chữ pháp trong các cụm từ vừa kể đồng nghĩa với chữ pháp trong các cụm từ Toán pháp và pháp thuật nói trên.Tôi nhận thấy, trong tâm trí tôi, ý niệm “phép-pháp” đã biến chuyển từ trạng thái tĩnh sang trạng thái động, không phải chỉ là một khuôn phép bất động mà là một suy tính linh động. Tất nhiên khi chỉ có một ý niệm mơ hồ như vậy, tôi không tránh được sự hiểu lầm về từ “pháp”.

Chặng thứ hai: Hiểu lầm “Pháp” là “Hình pháp”

Trong những năm vị thành niên, chưa vào học Trường Luật ở Hà Nội, tôi ham đọc những dã sử cũng như tiểu thuyết liên can tới Lịch sử Việt Nam , Lịch sử Trung Hoa cùng Lịch sử Pháp Quốc. Những tài liệu này luôn luôn thuật lại các trận đánh phi thường của nhiều vị danh tướng, hoặc những cuộc đấu võ rùng rợn của các hiệp sĩ: người trong truyện chém giết không chùn tay, “chặt đầu địch thủ như chặt củ chuối”, đốt phá sào huyệt của kẻ gian phi để trừng phạt theo đúng phương châm: Nhổ cỏ phải nhổ cho hết rễ… vân vân.

Đặc biệt khi các vua chúa hay quan chức hành hình tội nhân, thường đưa ra Pháp trường.

Có lẽ chính danh từ “pháp trường” này đã làm kiên cố thêm sự hiểu lầm của tôi rằng Pháp chỉ có nghĩa là Hình pháp, là trừng phạt. Tôi không hề thắc mắc: khi trừng phạt như vậy, kẻ xét xử đã căn cứ vào đâu? Luật lệ nào? Ai cho họ quyền sinh sát ấy? Trong đầu óc còn non nớt của tôi, sự hiểu lầm Pháp = Hình pháp đã mặc nhiên gắn bó với sự xác nhận quyền hành của kẻ thống trị, dù họ đã thống trị nhờ võ lực.

Tuy nhiên cũng nhờ đọc các thiên hùng sử ấy mà tôi thấy từ thời cổ, các thức giả đã tranh luận về chính sách trị nước an dân: nên dùng hình phạt nghiêm khắc để thị uy và khuất phục hay nên dùng nhân nghĩa để chinh phục lòng người. Như vậy là cuộc tranh luận giữa hai chủ trương PHÁP TRỊ và NH N TRỊ đã xẩy ra ở Trung Quốc cũng như ở Việt Nam từ nhiều thế kỷ. Chứng cớ: Cụ Trạng Trình Nguyễn Bình Khiêm đã bình phẩm tình hình nước ta, thời Mạc suy, bằng mấy câu thơ:

Chưa từng thấy mấy đời sự lạ

Bỗng khiến người vu vạ cho dân.

Muốn bình sao chẳng lấy nhân?

Muốn yên sao chẳng giục dân cấy cày?

Sau khi vào học Trường Luật khoa Đại học ở Hà Nội, tôi cảm thấy như người lòa tìm lại được thị giác: Từ ngày đó, tôi hiểu rõ “Pháp” có nghĩa chính yếu là Pháp luật. Nhờ học Luật tôi mới biết phân tích tỉ mỉ các sự việc, các tin tức, các ý kiến… để rồi suy diễn những hệ quả hay hậu quả, do đó tránh được nhiều ngộ nhận – có khi là cạm bẫy – có thể gặp trong lĩnh vực ngôn ngữ.

Chặng thứ ba: Pháp = pháp luật

A) Điều cơ bản tôi đã học được ngay từ bài giảng đầu tiên về môn Luật, chính là sự cần thiết của luật lệ trong mọi tập thể do những người cùng sống chung lập nên. Nếu không có luật lệ, sự xung đột có thể xảy ra bất cứ lúc nào vì những bất đồng ý kiến dù chỉ là nhỏ nhặt. Mới đầu chỉ có những ước lệ do sự thỏa thuận mặc nhiên của đa số. Với thời gian, ước lệ biến thành phong tục gò bó mọi thế hệ, mọi thành phấn. Khi chưa đặt ra chữ viết kiểu hiện đại, người ta đã truyền khẩu và trông cậy ở trí nhớ của các phụ huynh già lão. Dần dần người ta đã biết dùng những hình khắc vào đá, vào gỗ, vào những thẻ tre v.v. Rồi biết dùng chữ ghi trên giấy. Tất nhiên, một khi tập thể phát triển, tổ chức thành làng bản, xứ, nước v.v., kẻ cầm quyền đã chính thức hoá những tục lệ thành luật lệ quốc gia. Khỏi cần nói, luật lệ phải do nhà cầm quyền ban hành. Để bắt buộc mọi người tuân theo khuôn phép chung này, các kẻ cầm quyền đã đưa ra huyền thoại: đó chính là lệnh của Trời, của Thượng Đế, của Thiên Chúa… Ai không tuân lệnh là có tội – tội làm rối loạn trật tự chung – và phải trừng phạt. Như vậy, thuở ban đầu luật lệ bị lẫn với những “giới răn” “cấm kị” và phương tiện chế tài là sự trừng phạt: từ phạt vạ, đánh đòn… cho tới giam cầm, lưu đày, giết chết. Việc xét xử và ấn định cách trừng phạt giao cho những thẩm phán thường do Nhà nước – nói khác do nhà cầm quyền – chỉ định. Sự kiện lịch sử này khiến cho tôi từng lầm tưởng là những bộ luật do vua chúa các nước ban hành chẳng qua chỉ phản ánh ý muốn và quyền lợi của nhóm cầm quyền (chiến sĩ, quý tộc, trưởng giả, giáo phái v.v.). Nhờ học luật, tôi mới hiểu rõ triết lý căn bản của pháp luật chính là ý muốn của mỗi người dân: những cá nhân này hợp lại thành một lực lượng quần chúng, khiến cho vua chúa cầm quyền phải tôn trọng, chấp nhận nguyên tắc “Ý dân là ý Trời”.

B) Một điều quan trọng khác là qua các môn được giảng dạy trong chương trình Luật khoa Đại học, tôi nhận rõ là Pháp luật bao trùm gần như mọi lĩnh vực của cuộc sống xã hội: thể chế chính trị và tài chánh của quốc gia, hôn nhân, liên hệ gia đình, trao đổi, tặng dữ [tặng biếu], thừa kế, mua bán, vay mượn v.v. Chính vì thế mà tôi đã ý thức được nhiều nghịch lý, trước kia tôi cho là chuyện bình thường. Khỏi cần nói là ngành luật học đã làm nảy sinh và tăng cường trong đầu óc tôi nguyện vọng thay đổi tình trạng xã hội đương thời. Trước sự mâu thuẫn quá phũ phàng giữa thực tế và lý thuyết, dù hiếu hòa đến đâu chăng nữa, kẻ học luật vẫn đi tới kết luận phải thay đổi chính quyền mới thay đổi được hệ thống pháp luật.

C) Tôi theo học Đại học Luật khoa Hà Nội trong suốt thời kỳ Đệ nhị Thế chiến nhưng ngay từ tháng Giêng 1943 đã trở thành công chức và từ ngày ấy cuộc sống của tôi đã “quyện” với các thăng trầm của đất nước Việt Nam. Kinh nghiệm cho tôi thấy xu hướng của mọi nước lớn hay nhỏ, mạnh hay yếu, đều là tha thiết bảo vệ quyền tự quyết của mình: lập pháp, hành pháp cũng như tư pháp. Mỗi nước là một hệ thống pháp luật với những nét đặc thù. Sự xung đột rất khó tránh: xung đột về lãnh thổ, lãnh hải, quyền giao thương, quyền khai thác tài nguyên, quyền thâu thuế, quyền xét xử công dân của mình v.v. Tôi đi tới nhận định: muốn thực hiện một thế giới hòa bình, phải cố gắng vượt khỏi những trở lực do thực thể quốc gia đã tạo dựng. Nói cách khác, phải tiến tới một nền Pháp lý chung cho toàn cầu. Pháp lý là lý tính (rationalité) – tất nhiên trừu tượng – của Pháp (chữ Pháp có thể hiểu là khuôn phép chung (cf. định nghĩa a của chữ Pháp trong Hán Việt Từ Điển Nguyễn Văn Khôn) còn Pháp luật là hệ thống luật lệ cụ thể tạo nên cái khuôn phép chung ấy. Trong thế giới hiện đại chỉ có những định chế “liên chính phủ quốc gia”, chưa có một chính quyền chung nào cho toàn cầu để ban hành những đạo luật cưỡng bách nhân dân mọi nước tuân theo: vì vậy tôi chỉ dám dùng danh từ Pháp lý mà thôi.

Chặng thứ tư : Pháp = Pháp lý

A) Lý tính của Pháp không phải do sự đồng thuận của đa số nhân dân trong nước, mặc dù sự đồng thuận ấy cần thiết cho sự tạo lập cũng như thi hành luật lệ. Cơ sở khoa học và lịch sử của Pháp lý, chính là những nguyên tắc vượt khỏi giới hạn không gian và thời gian được mọi người chấp nhận như là những điều không cần chứng minh. Tạm kể: quyền sinh sống, quyền tự do di chuyển, quyền tự do tư tưởng, tự do ngôn luận, quyền có một đời tư, có những tài sản riêng tư để hưởng thụ, tặng dữ hay truyền lại cho con cháu v.v. Khỏi cần nói vì sống chung trong tập thể xã hội nên sự hành xử những quyền tự do cá nhân này phải dung hợp với quyền tự do của những cá nhân khác và các đòi hỏi của nền trật tự chung.

B) Trong khuôn khổ mỗi quốc gia, ai cũng hiểu rằng các luật lệ được Nhà nước ban hành là phương tiện tự vệ của những công dân tương đối yếu thế trong sự đối đầu hàng ngày với những kẻ giàu mạnh hơn mình. Nhưng phương tiện này chỉ hữu hiệu nếu ai nấy đều có tinh thần tôn trọng pháp luật. Một ngạn ngữ La tinh thường được các luật gia nhắc nhở là: “Nemo censitur ignorare lege” (không ai được viện cớ mình không biết luật lệ).

Thực tế cho biết là những luật lệ đã được ban hành nhiều như cây trong rừng rậm: ngay những người chuyên nghiệp như các Luật sư, Thẩm phán, Giáo sư… mỗi khi cần tìm hiểu một đề tài nào vẫn phải tra cứu sách báo, tài liệu lưu trữ. Như vậy đòi hỏi mọi công dân phải am tường luật lệ, quả thực là một điều viển vông nếu không muốn nói là phi lý. Dẫu sao, để ngăn chặn những phần tử bất lương, gian tham, lạm dụng quyền thế hay địa vị để áp bức, bóc lột … nguời lương thiện, các phương tiện truyền thông đại chúng là khí giới hữu hiệu hơn bất cứ cơ quan giám sát nào.

C) Vượt khỏi biên cương quốc gia, trên bình diện bang giao quốc tế, từ sau cuộc Đệ Nhị Thế chiến tới nay, chúng ta đã chứng kiến nhiều cố gắng của Chính quyền các nước để tiến dần tới sự thành hình một nền trật tự chung cho toàn cầu. Ngoài sự thiết lập Tổ chức Liên Hiệp Quốc còn có những cơ quan chuyên môn trong các lĩnh vực Tiên tệ, Tín dụng, Lương nông, Phát triển kinh tế, Mậu dịch, Viễn thông, Hàng không dân sự, Văn hóa, v.v. đều là những diễn đàn để đại diên các nước, và cả những vị nguyên thủ, có cơ hội gặp nhau, trao đổi quan điểm và do đó tránh được hiểm họa chiến tranh. Đồng thời, nhiều văn kiện ngoại giao có tầm quan trọng lịch sử như Bản Tuyên ngôn Quốc tế Nhân quyền, Công ước về Mậu dịch Quốc tế , về Luật biển v.v. có tính cách như những Hiệp ước đa phương, những bộ luật quốc tế ràng buộc các nước gia nhập. Ý thức Pháp lý “siêu quốc gia, siêu thời gian” không còn là một ý tưởng trừu tượng mà là một sự thật khách quan. Tiếc thay! Thực thể chính phủ quốc gia vẫn tồn tại và số quốc gia hội viên Tổ chức Liên Hiệp Quốc đã lên tới 200. Nhiều va chạm đổ máu đã xảy ra giữa các quốc gia thành viên này chỉ vì bất đồng ý thức hệ, bất đồng tín ngưỡng không nhất thiết vì những quyền lợi vật chất.  u cũng là Định mệnh: Dù văn minh Con người vẫn là chỉ là một sinh vật trên Trái Đất, chưa thể xử sự toàn thiện như các thánh thần. Và ngày nào còn người sẽ vẫn còn những nghịch lý như vậy: Errare humanum est./.

Paris tháng 11 năm 2012

Vũ Quốc Thúc

26 November 2021

24 November 2021

Thơ xả xú-bắp,

XE CHỮA LỬA CŨ

Đám lửa bùng lên gần trang trại.
Xe cứu hỏa địa phương đến ngay
Nhìn thấy đám cháy quá lớn này
Họ mời thêm tình nguyện giúp đỡ.

Nhóm tình nguyện làng bên gần đó
Leo lên chiếc xe đã cũ mèm
Lao ngay vào giữa đám cháy liền
Cầm vòi phun tứ tung cùng khắp.

Bà con cảm phục họ hết sức
Dám xông vào chỗ rất hiểm nguy
Và dập tắt đám cháy tức thì
Dân làng mừng, vỗ tay tán thưởng.

Tình nguyện viên đen như củ súng
Đồ bảo hộ dính đặc tro than.
Ông xã trưởng rút ra một ngàn
Tặng thưởng nhóm tình nguyện can đảm.

Ông nhà báo hỏi ông trưởng toán:
“Được thưởng tiền, ông sẽ làm chi?”
Ông trưởng toán đáp lại tức thì:
“TÔI SẼ ĐI SỬA LIỀN CÁI THẮNG.”

TNT 12/09/2020
(viết theo Baba-Mail)

Những Điểm Chính Trong Dự Luật Ngân Sách Mỹ Vừa Được Thông Qua Tại Hạ Viện

 Kim Nguyễn

Điểm tín nhiệm của Joe Biden vẫn tiếp tục lao dốc, hơn 70% người dân cho rằng Joe Biden đã không làm được gì tốt cho đất nước mà ngược lại còn gây nhiều thiệt hại cho Hoa Kỳ trên mọi lãnh vực.  Trong bối cảnh phải đối diện với cử tri trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp tới, đảng Dân Chủ đã đổ gần 6 ngàn tỷ cho cứu nguy đại dịch Covid, mới đây lại thêm hơn 1 ngàn tỷ cho việc tái thiết hạ tầng cơ sở, và tuần qua, Hạ Viện lại biểu quyết cho Dự Luật Ngân Sách (BBB: Build Back Better) gần 2 ngàn tỷ.  Đây là một ngân sách lớn nhất, phung phí nhất trong lịch sử.  

Thứ Sáu ngày 19/11 vừa qua, Hạ Viện đã thông qua Dự Luật Ngân Sách:  đảng Dân Chủ có 220 phiếu thuận, đảng Cộng Hòa có 213 phiếu chống.  Tuyệt đối không có một Dân Biểu Cộng Hòa nào ủng hộ dự luật này, trong khi đó, đảng Dân Chủ có một Dân Biểu bỏ phiếu chống, đó là DB Jared Golden của tiểu bang Maine.  Joe Biden tuyên bố Dự Luật Ngân Sách sẽ tốn “Zero dollar” là không đúng sự thật, báo The Hill cho hay “Theo công bố của văn phòng Ngân Sách của Quốc Hội (CBO), Dự Luật Ngân Sách sẽ gây thiếu hụt cho ngân quỹ quốc gia khoảng 367 tỷ dollars trong 10 năm tới.”   

Dự Luật Ngân Sách

 Trước khi Dự Luật Ngân Sách được Hạ Viện biểu quyết, Dân Biểu Kevin McCarthy, Lãnh Tụ Khối Thiểu Số Cộng Hòa tại Hạ Viện đã phát biểu liên tục trong 8 tiếng 32 phút, cảnh báo cho các nhà lập pháp và người dân biết là Dự Luật Ngân Sách này sẽ gây thâm thủng cho ngân quỹ quốc gia, sẽ làm cho Hoa Kỳ nghèo hơn, yếu hơn, và hậu quả là Trung Cộng sẽ có cơ hội qua mặt Hoa Kỳ trong mọi lãnh vực, kinh tế cũng như quân sự.  Sau đây là một số dự chi chính: 

•  570 tỷ dollars:  Cho vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu, kỹ nghệ xanh.

•  380 tỷ dollars:  Cho chương trình giữ trẻ em và giáo dục trẻ em trước khi vào lớp mẫu giáo.  

•  175 tỷ dollars:  Cho chương trình trợ giúp gia cư.

•  150 tỷ dollars:  Cho chương trình chăm sóc dài hạn tại tư gia

•  120 tỷ dollars:  Tăng tài trợ bảo phí trong chương trình bảo hiểm Obamacare.

•  100 tỷ dollars:  Cho chương trình di dân

•    80 tỷ dollars:  Cho Cơ Quan Thuế Vụ (IRS) mướn thêm 80,000 nhân viên và cải tiến kỹ thuật. 

 Joe Biden và đảng Dân Chủ thường quảng cáo Dự Luật Ngân Sách chẳng tốn đồng nào “Zero dollar”  nhưng thực tế là chính quyền Joe Biden dựa vào tiền thuế của người dân.  Thêm vào đó Joe Biden còn đầu tư 80 tỷ dollars vào IRS để lấy về 400 tỷ dollars trong 10 năm tới.  Trước đây chỉ có những người làm thương mại với lợi tức trên 75,000 dollars mới bị IRS để ý tới.  Giờ đây, IRS với lực lượng nhân sự hùng hậu, tất cả người dân có lợi tức đều có rủi ro bị điều tra.  Dự Luật Ngân Sách còn hai vấn đề gây tranh cãi nữa:  ngân khoản chi cho biến đổi khí hậu và chương trình di dân.  

Kỹ nghệ xanh sẽ bị lệ thuộc vào Trung Cộng 

Ngân sách tái thiết hạ tầng cơ sở đã chi gần 200 tỷ dollars cho vấn đề năng lượng xanh, vậy mà đảng Dân Chủ còn muốn chi thêm 570 tỷ dollars nữa cho vấn đề này như ưu tiên cho kỹ nghệ xanh, khuyến khích và tài trợ cho những công ty đầu tư vào năng lượng mặt trời (solar energy), sản xuất xe điện, sản xuất vật liệu theo tiêu chuẩn năng lượng xanh, . . .  Năm 2009, chính quyền Obama đã chi ra hàng tỷ dollars cho dự án “Năng Lượng Xanh” nhưng đã bị thất bại, nhiều công ty đầu tư đã khai phá sản sau khi nhận được tiền tài trợ của chính quyền.  Một vấn đề quan trọng là Hoa Kỳ phải tùy thuộc vào Trung Cộng trong việc cung cấp pin cho xe điện, những sản phẩm cần thiết cho năng lượng mặt trời “solar energy” và nhiều vật liệu liên hệ khác.   Năm 2019, có bài viết “U.S. dependence on China’s rare earth” đăng trên Reuters:  “Các nguyên tố trong đất hiếm được xử dụng cho nhiều sản phẩm, từ iPhone, computer đến pin cho xe điện, động cơ máy bay phản lực của quân đội, vệ tinh, tia laser, sản phẩm cho năng lượng mặt trời, . . .  Mỗi năm Hoa Kỳ nhập cảng 80% đất hiếm từ Trung Cộng.  Và Trung Cộng là quốc gia có 85% khả năng chế biến đất hiếm của thế giới thành nhiều loại sản phẩm công nghệ cao.  Thế giới phải mất nhiều năm mới có thể xây dựng được những nhà máy chế biến đất hiếm vì hiện tại cơ sở của Trung Cộng đã có khả năng sản xuất 220,000 tấn, lớn gấp 5 lần công suất của các nhà máy trên thế giới gom lại.”  Nếu như Hoa Kỳ phải tùy thuộc thêm vào những loại sản phẩn đất hiếm do Trung Cộng sản xuất thì tương lai Hoa Kỳ sẽ lâm vào tình trạng rất nguy hiểm. 

Di dân bất hợp pháp được ân xá 

Joe Biden đã công khai cổ võ, chủ trương cho di dân bất hợp pháp tràn vào Hoa Kỳ.  Trong 10 tháng qua đã có hơn 2 triệu di dân bất hợp pháp tới đất nước này, và chính quyền Joe Biden vẫn làm ngơ, không có sách lược cụ thể để giải quyết vấn đề.  Trong cuộc phỏng vấn trên Fox News sáng Chủ Nhật vừa qua, Bộ Trưởng Tư Pháp Texas Ken Paxton đã cảnh báo “Có thêm nhiều ngàn di dân đang tiến gần tới biên giới Texas nhưng chính quyền liên bang vẫn không làm gì cả, chính quyền địa phương chúng tôi thì thiếu nhân lực và phương tiện, không thể ngăn chặn họ.  Điều này sẽ ảnh hưởng đến toàn quốc gia.”  Di dân bất hợp pháp gây thiệt hại cho ngân quỹ quốc gia lên tới nhiều tỷ mỗi năm.  Riêng tại Texas mỗi năm tốn khoảng 855 triệu dollars.  Ngoài vấn đề tốn kém về tài chánh, đời sống của người dân còn bị xáo trộn vì tội ác, băng đảng, buôn bán ma túy do thành phần tội phạm trà trộn trong làn sóng di dân xâm nhập vào Hoa Kỳ gây ra.  

Gần đây chính quyền Biden quyết định trả 450,000 dollars cho mỗi trẻ em di dân bị tách khỏi cha mẹ tại biên giới, tổng cộng sẽ vào khoảng 1 tỷ dollars.  Trong cuộc chất vấn Bộ Trưởng Bộ Nội An Alejandro Mayorkas tại Thượng Viện ngày 16/11 vừa qua, Thượng Nghị Sĩ Marsha Blackburn (R-Tenn.) đã nhấn mạnh:  

 “ Ông có biết 1 tỷ dollars là một số tiền lớn không?  Đó là tiền thuế của người dân đấy.  

- Số tiền này có thể xây được bao nhiêu dặm tường bảo vệ biên giới? Rõ ràng là ông không biết, đây là câu trả lời: 1 tỷ dollars có thể xây được 50 dặm tường bảo vệ biên giới. 

-Với 1 tỷ dollars, ông có thể tuyển thêm được bao nhiêu nhân viên? Ông không biết?  Tôi có thể cho ông hay là có thể tuyển thêm hơn 15,000 nhân viên. 

- Còn thẩm phán di trú nữa, cần thêm 7,213 thẩm phán vì lực lượng kiểm soát biên giới nói với tôi là điều này rất cần.  

-Ông có biết Pascual Andres, Gaspar Andres, Juan Carlos Pedraza không?  Không biết ư, đây chỉ là vài tên tiêu biểu trong số nhiều tội phạm hình sự di dân bất hợp pháp đã bị truy tố”

 Vấn nạn di dân là thách thức lớn của Hoa Kỳ từ nhiều thập niên.  Obama đã giải quyết bằng cách ký sắc lệnh DACA (Deferred Action for Childhood Arrivals) cho phép hơn 800,000 di dân tới Hoa Kỳ khi còn trong tuổi vị thành niên được ở lại và được phép làm việc.  Thời TT Trump, biên giới được bảo vệ và di dân bất hợp pháp phải chờ đợi làm thủ tục tại Mexico, sự việc này đã giảm làn sóng di dân xâm nhập trái phép vào Hoa Kỳ.  Joe Biden thì bất chấp tất cả, ông ta muốn ân xá cho di dân, kéo theo tổn thất 100 tỷ dollars cho ngân quỹ quốc gia.  Cải tổ hệ thống di dân phải theo đúng luật pháp chứ không thể luồn lách vào Dự Luật Ngân Sách, việc làm này là vi luật, vi hiến, không thể chấp nhận được.

 Trong cuộc bầu cử chính quyền tiểu bang và địa phương vừa qua, 12 ứng cử viên đảng Cộng Hòa đã giành được chiến thắng, từ Dân Biểu Liên Bang (bầu cử đặc biệt) tới Thống Đốc, Bộ Trưởng Tư Pháp tiểu bang, Thượng Nghị Sĩ và Dân Biểu tiểu bang, cũng như nhiều thẩm phán.  Giới chính trị và báo chí đã phải nhìn nhận rằng cuộc bầu cử vừa qua đúng là làn sóng đỏ (Red Wave.)  Đảng Dân Chủ đã và đang đổ nhiều tiền vào những chương trình an sinh phúc lợi nhằm mua chuộc người dân nhưng đa số cử tri Cộng Hòa đã can đảm đặt quyền lợi quốc gia trên quyền lợi cá nhân.  Bởi lẽ họ hiểu và tin rằng một quốc gia tự do, phú cường chắc chắn sẽ đem lại cuộc sống an bình thịnh vượng lâu dài cho người dân.  Đó chính là lý tưởng mà người dân mong muốn.

Kim Nguyễn
November 23-2021
(Nhận Định Thời Cuộc)

Tùy bút

H ình như thuở đó có một học sinh nghèo "ngoại đạo" mới vừa 16 tuổi, quê mùa nhút nhát, đang nuôi dưỡng một tình "yêu-hoa-cúc...